اولویت بندی سکونتگاههای روستایی در معرض مخاطرات (مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان اردبیل)

شرایط خاص محیطی، اقلیمی و جغرافیایی کشور زمینه بروز انواع مخاطرات محیطی را به خصوص در مناطق روستایی فراهم نموده است. در همین راستا، با توجه به ماهیت سست عنصر بودن بافت کالبدی سکونتگاه­های روستایی، زلزله مهمترین مخاطره طبیعی است که این گونه فضاهای زیستی را دچار چالش جدی نموده است. در همین ارتباط، عبور چندین گسل مهم و خطرناک از منطقه مورد مطالعه(شهرستان اردبیل) نیز باعث شده تا پتانسیل لرزه­خیزی بالاتری نسبت به سایر پهنه­های استان اردبیل داشته باشد. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و بهره­گیری از قابلیت­های بیشتر مدل ویکور(Vikor) نسبت به سایر مدل­های مطرح(تاپسیس و ...)کارایی و نحوه عملکرد این تکنیک را در تلفیق با سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) در جهت اولویت­بندی ۲۹ سکونتگاه­ روستایی نمونه در بخش مرکزی شهرستان اردبیل از نظر میزان آسیب­پذیری در برابر خطر زلزله مورد بررسی قرار داده است. داده های موردنیاز پیرامون۴ شاخص اصلی پژوهش (شامل:عمق زلزله رخ داده در محدوده؛ لیتولوژی ؛ فاصله از گسل؛ و شدت زلزله رخ داده) نیز  به شیوه اسنادی گردآوری شده و وزن نهایی شاخص­ها براساس نظرات ۱۵ نفر از خبرگان مربوطه و با استفاده از روشAHP تعیین گردیده است. براساس خروجی نهایی حاصله از مدل ویکور، محدوده شمالی بخش مرکزی شهرستان اردبیل شامل: دهستان های ارشق شرقی و غربی که روستاهای نمونه خواجه بلاغی، گل تپه و آق قلعه را در برگرفته و در مجاورت گسل­های اصلی می باشند بیشتر در معرض خطر زلزله قرار دارند؛ و در مراتب بعدی دهستان­های سردابه و کلخوران و ... قرار گرفته اند.

Keywords:

اولویت بندی , مخاطرات محیطی , زلزله , اردبیل.