شناسایی و اولویت بندی عوامل ایجاد دعاوی در قراردادهای پیمانکاری خط و ابنیه فنی راه آهن با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)

با وجود آنکه هیچگاه نمی توان احتمال بروز ادعا در قراردادها را به صفر رساند ولی با شناسایی دلایل و ریشه های اصلیبروز ادعا در قراردادها می توان تاحدود زیادی از وقوع آنها و تحمیل خسارات ناشی از آنها به طرفین قرارداد پیشگیریکرد. در این مقاله در گام نخست با استفاده از اسناد موجود در آرشیو فنی راه آهن شمال ۱ ، بررسی منابع معتبر داخلی وخارجی و همچنین مصاحبه با افراد صاحب نظر ۴۶ عامل اصلی بروز ادعا، دو معیار اصلی برای بررسی این عوامل وراه های پیشگیری از وقوع آنها شناسایی شده، سپس از طریق توزیع پرسشنامه میان صاحب نظران، ۱۰ عامل اصلی وقوعادعا شناسایی شده است. در مرحله بعد با توزیع پرسشنامه میان افراد صاحب نظر عوامل اصلی وقوع ادعا با توجه به دومعیار هزینه و زمان به صورت زوجی مورد مقایسه قرار گرفته است. در نهایت بر مبنای فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و بااستفاده از نرم افزار اکسپرت چویس دلایل ایجاد ادعا به ترتیب عدم پرداخت به موقع مطالبات پیمانکار، عدم اتمامقرارداد در مدت اولیه، تورم شدید و شرایط اقتصادی ناپایدار، اشکال در برآورد اولیه، محدودیت در تخصیص زمانمسدودی، نوسانات قیمت ارزهای خارجی، بازدهی کم یا بی انگیزه بودن نیروی انسانی، عدم تامین به موقع مصالح وتجهیزات توسط کارفرما، انتخاب پیمانکار بر اساس قیمت کمتر و تعدد نفرات تصمیم گیرنده در ساختار سازمانی کارفرما،اولویت بندی و راهکارهایی برای مدیریت و پیشگیری از وقوع آنها ارائه شده است. باتوجه به تغییر اهمیت معیارهای زمانو هزینه با تغییر شرایط و تاثیر آن بر تغییر اولویت های شناسایی شده، تحلیل حساسیت بر روی اولویت ها به انجام رسیده است.

Keywords:

خط راه آهن , ابنیه فنی , ادعا , اختلاف , مدیریت ادعا , تاخیرات