تعیین بازدهی و بهره وری آب در تولید محصولات باغی در سامانه آبیاری قطره ای (مورد مطالعه: ایستگاه های تحقیقات باغبانی استان البرز)

تعیین میزان بازدهی و بهره وری فیزیکی و اقتصادی سامانه آبیاری قطره ای در محصولات باغی، در گسترش و استفاده از این سامانه جهت بهینه سازی مصرف آب نقش موثری دارد. به همین منظور تحقیق حاضر، تحت شرایط تحقیقاتی در ایستگاه های تحقیقاتی موسسه تحقیقات علوم باغبانی در استان البرز و طی سال های ۱۳۹۸-۱۳۹۵ انجام شد. در این پژوهش، به منظور برآورد بازدهی تولیدات باغی از معیارهای درآمد ناخالص، درصد بازده فروش و درصد بازگشت سرمایه و برای سنجش شاخص های بهره وری آب از تحلیل بهره وری فیزیکی و بهره وری اقتصادی استفاده شد. نتایج نشان داد، در ایستگاه کمال شهر طی دوره ۱۳۹۸-۱۳۹۶، میانگین بهره وری فیزیکی آب آبیاری مصرفی در ژنوتیپ های سیب و گلابی به-ترتیب ۷۵/۲ و ۷/۱ کیلوگرم بر مترمکعب و میانگین بهره وری اقتصادی آب ناشی از سود حاصل از تولید محصولات باغی در ژنوتیپ های سیب و گلابی به ترتیب ۵/۳۹۹۹۰ و ۷/۲۱۱۴۸۶ ریال بر مترمکعب آب تعیین شد. در ایستگاه مشکین دشت طی دوره ۱۳۹۸-۱۳۹۵، میانگین بهره وری فیزیکی آب آبیاری مصرفی در ژنوتیپ های آلبالو، گیلاس، هلو و سیب به ترتیب ۰۸/۱، ۹۹/۰، ۶۹/۱ و ۶۱/۱ کیلوگرم بر مترمکعب و میانگین بهره وری اقتصادی آب ناشی از سود حاصل از تولید محصولات باغی در ژنوتیپ های آلبالو، گیلاس، هلو و سیب به ترتیب  ۸/۱.۶۱۷۴، ۸/۹۵۱۲۷، ۳/۲۵۲۳۶ و ۲/۲۳۰۱۱ ریال بر مترمکعب مشخص شد. نتایج این مطالعه حاکی از وضعیت مطلوب میانگین بهره وری اقتصادی آب ناشی از سود حاصل از تولید سیب و گلابی در ایستگاه کمال شهر در مقایسه با نتایج حاصل از مطالعات صورت گرفته در برخی نقاط کشور است، اما به طور کلی بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب در تولید محصولات به ویژه سیب، گلابی و هلو در این ایستگاه ها در مقایسه با میانگین حاصل در برخی کشورهای مطالعه شده، بسیار پایین تر بوده است که بررسی دلایل آن با استفاده از مطالعات تطبیقی و شناسایی راهکارهای افزایش بهره وری آب در تولید این محصولات در این ایستگاه ها پیشنهاد می شود.

Keywords:

بهره وری فیزیکی و اقتصادی , بازدهی آبیاری قطره ای , محصولات باغی