بررسی تغییرات کانی های رسی و وضعیت منگنز خاک در افق های سطحی و عمقی تعدادی از خاک های شالیزاری استان فارس

شرایط غرقابی عامل مهمی است که بر روی خصوصیات خاک موثر است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی تاثیر شرایط غرقاب بر کانی­های رسی ثانویه خاک و همچنین عنصر منگنز در خاک­های زیر کشت طولانی مدت برنج استان فارس بود. برای انجام این مطالعه، در هر منطقه دو خاکرخ یکی دارای کاربری کشت برنج و دیگری بکر بر روی مواد مادری آهکی و لندفرم مشابه حفر شدند. نتایج کانی­شناسی بخش رس خاک­ها نشان داد که نوع کانی­­ها در هر دو کاربری مشابه، اما مقدار نسبی آنها متفاوت است. به نظر می­رسد که کشت طولانی مدت برنج فقط بر کمیت کانی­های رسی تاثیرگذار بوده است به نحوی که در خاک­های شالیزاری مقدار اسمکتیت زیاد بود. اما در اراضی بکر غیرشالیزاری مقادیر کانی­های ایلیت، کلریت و پالیگورسکیت افزایش داشتند. ایلیت و کلریت در هر دو نوع کاربری مشاهده شد و با افزایش عمق، مقدار آنها نیز به علت حضورشان در مواد مادری افزایش نشان داد. تبدیل ایلیت به اسمکتیت در افق­های سطحی خاک­های شالیزار منجر به افزایش مقدار نسبی اسمکتیت شد اما مقدار اسمکتیت با افزایش عمق کاهش یافت. همچنین نتایج نشان داد که در اراضی شالیزار مقادیر منگنز قابل استفاده (Mnex)، شبه کل (Mnt) و اکسید منگنز با تبلور ضعیف (Mno) بیشتر از اراضی غیرشالیزاری بوده و در افق­های سطحی شالیزارها بیشترین میزان را نشان می­دهد. کشت طولانی مدت برنج همچنین موجب کاهش مقدار اکسید منگنز پدوژنیک (Mnd) و شکل­های متبلور (Mncry) آن­ها نسبت به خاک­های بکر مجاور شد.

بررسی تغییرات کانی های رسی و وضعیت منگنز خاک در افق های سطحی و عمقی تعدادی از خاک های شالیزاری استان فارس Keywords:

Clay minerals , Manganese forms , Paddy and non-paddy soils