تحلیل محتوای سازوکارهای تخصیص منابع آب

رشد روزافزون مناطق مواجه با محدودیت منابع آب، اتخاذ راهبردهای مدیریت سازگارانه ی آب را در ورای روش های سنتی مدیریت عرضه و تقاضا، مبدل به امری الزامی نموده است. تخصیص آب به عنوان یک روش مدیریتی منعطف، از این امکان برخوردار است که در هنگامه تغییرات اقتصادی – اجتماعی، اقلیمی و شرایط زیست محیطی، به عنوان ممری جهت مقابله با محدودیت منابع آب، عمل نماید. تخصیص آب می تواند اشکال مختلفی داشته باشد که در استمرار، مقیاس فضایی، پیچیدگی و ساختارهای نهادی مورد نیاز، متفاوت هستند، که توجه به آن ها برای درک کارکردها تخصیص آب حائز اهمیت است. در این راستا، هدف اصلی تحقیق حاضر تببین کارکردهای تخصیص  از زاویه ی دید چهار سازوکار شامل تخصیص اداری، مذاکرات اجتماعی، تخصیص بازارمحور و تخصیص توانمند بود. بدین منظور، با  بهره گیری از روش نمونه گیری گلوله برفی، ۴۵ عنوان مقاله با محوریت سازوکارهای مذکور انتخاب گردید و به روش کیفی مورد تحلیل قرارگرفت. فرآیند تحلیل با رویکردی استقرایی و با استفاده از تحلیل محتوای کیفی هدایت شد. در این رویکرد پس از انتخاب واحد تحلیل و واحدهای معنایی، مضامین تبیین کننده ی کارکردهای تخصیص تحت عنوان «بهره گیری از برنامه ریزی پویا و اهتمام به حفظ منابع زیست محیطی»، «توسعه ی نظام قیمت گذاری و تسهیم منافع حاصل از تخصیص» و «توسعه ی حکمرانی کنشگران نهادی» تعیین گردیدند. نتایج نشان داد که اکثر مکانیزم های مزبور دارای دیدگاهی تک بعدی می باشند و تنها یک مکانیزم دارای دیدگاهی جامع نگر بوده که بر مقولاتی چون تکثر حقوق و سازوکارها تاکید دارد. در نهایت تخصیص توانمند تنها سازوکاری است که بر مباحثی چون عدالت و کارایی به گونه ای آمیخته و متوازن توجه دارد.

Keywords:

water allocation , Allocation Mechanisms , Efficiency , Fairness , Content analysis