تغییرات مکانی ذخایر کربن آلی و غیر آلی در چند رده خاک جنگلی و مرتعی شمال ایران

بررسی تغییرات مکانی کربن آلی خاک در کاربری­های مختلف، کمک شایانی در تفسیر و شبیه­سازی رفتار اکوسیستم­های خاکی در مواجهه با تغییرات اقلیمی و زیست­محیطی می­کند. اراضی تپه­ای و شیب­دار روستای باندر به دلیل اکوسیستم منحصر به فرد و تاثیر شیب در ایجاد خرد اقلیم ها و تغییرات پوشش گیاهی، از اهمیت خاصی برخوردار است. تغییرات مکانی میزان محتوا و ذخیره کربن آلی و غیرآلی خاک در اعماق مختلف مورد مطالعه قرار گرفت. تاثیر نوع کاربری اراضی، مواد مادری، ویژگی­های توپوگرافی و برخی از ویژگی­های خاک نیز بر روی میزان محتوا و ذخیره کربن آلی و غیرآلی خاک در ۵۶ خاکرخ بررسی شد. به طور متوسط بیشترین میزان ذخایر کربن آلی و غیرآلی خاک (Mg/ha۶/۱۹۶=SOC،  Mg/ha۲/۸۸=SIC) در مالی­سول­ها و کمترین مقادیر در انتی­سول­ها (Mg/ha ۹/۵۹=SOC، ۳/۱۱=SIC) به دست آمد. بیشترین میزان ذخیره کربن کل نیز به طور متوسط در مالی­سول­ها ۹/۲۸۴ Mg/ha و کمترین آن در انتی­سول­ها ۲/۷۱ Mg/ha به دست آمد. همبستگی بین ذخایر کربن آلی و غیرآلی خاک نشان دهنده آن است که کربن غیر آلی خاک در این منطقه از کربن آلی سرچشمه می­گیرد. در کاربری جنگل قسمت اعظم ذخایر کربن آلی خاک در افق­های سطحی قرار داشته و کربن آلی آن نیز بیشتر از نوع تازه و نیمه تجزیه شده و در ارتباط با جزء سیلت خاک می­باشد. بنابراین خاک­های جنگلی نسبت به خاک­های مرتعی که قسمت اعظم کربن آلی آن ها در افق­های زیرسطحی و در ارتباط با جزء رس خاک قرار دارد، در پاسخ به تغییر کاربری و اقدامات مدیریتی شکننده­تر می­باشد.

تغییرات مکانی ذخایر کربن آلی و غیر آلی در چند رده خاک جنگلی و مرتعی شمال ایران Keywords:

کربن آلی , کربن غیرآلی , تغییرات مکانی , جنگل , مرتع