نقش شاخص های مالی در فرآیند ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی

هدف از این پژوهش ، بررسی نقش شاخص های مالی در فرآیند ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی است . این تحقیق از نظر هدف، یک تحقیق کاربردی، از نظر روش پژوهش ، یک تحقیق کیفی -کمی و از نظر روش گردآوری داده ها از نوع پیمایشی - اکتشافی و در بعد جمع آوری از نوع مقطعی است . در این پژوهش با استفاده از روش دلفی و با مصاحبه زیرمتغیرها و عوامل شناسایی شد و در قالب پرسشنامه مقایسات زوجی مورد استفاده قرار گرفت . جامعه در بخش کیفی شامل خبرگان سازمان با مدرک کارشناسی ارشد و دکتری بودند که مورد مصاحبه قرار گرفتند. با توجه به شرایط پژوهش و اهمیت فرایند مصاحبه در استخراج عوامل ، در بخش کیفی جامعه آماری اولیه شامل ۲۰ نفر بود که پس از بازبینی اسامی آنها توسط مدیریت سازمان ۱۵ نفر از آنها حائز شرایط جهت قرار گرفتن در نمونه بخش کیفی قرار گرفتند که با آنها مصاحبه به عمل آمد. روش نمونه گیری در مرحله اول تحقیق که طراحی مدل اولیه تحقیق است هدفمند و تا رسیدن به مرحله اشباع است . در بخش کمی نیز، جامعه آماری شامل کلیه مدیران و برخی مشاوران این سازمان است که در ارتباط با موضوع به موضوع تحقیق آگاهی داشتند و تعداد آنها ۵۰ نفر است . در بخش کمی با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی ساده، ۴۴ نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شد. داده های مورد نیاز با استفاده از مصاحبه پرسشنامه مقایسات زوجی جمع آوری شد. بدین ترتیب پرسشنامه مذکور با ۲۲ سوال (معیار) در قالب ۵ متغیر طراحی گردید. روایی پرسشنامه ها به تایید خبرگان و استاد محترم راهنما رسید. جهت بررسی پایایی در قسمت دلفی از روش آلفای کرونباخ استفاده گردید که نتایج در قسمت دلفی ارائه شده است . پس از تایید نهایی شاخص ها و طراحی پرسشنامه مقایسات زوجی ، میزان نرخ ناسازگاری به دست آمد. با توجه به اینکه این نرخ پایین تر از ۱./ است نشان دهنده پایایی آن است . پس از جمع آوری پرسشنامه ها و استخراج پاسخ ها برای تبدیل داده های اولیه حاصل از پرسشنامه ها به حالت قابل استفاده با بکارگیری بسته نرم افزاری excel و همچنین نرم افزار بهین تصمیم به ورود اطلاعات پرداخته شد. در این بخش جهت بررسی سوالات از روش دلفی و ویکور برای وزن دهی و اولویت بندی متغیرها استفاده شد. در ارتباط با عوامل موثر زیرشاخص هایی همچون نسبت سود ناخالص، نسبت سود خالص، بازده حقوق صاحبان سهام،بازده دارایی، نسبت سریع، نسبت جاری، سرمایه در گردش، جریان نقد عملیاتی، توان پرداخت بهره، نسبت بدهی، نسبت سرمایه، نسبتبدهی-سرمایه، ارزش دفتری، نسبت قیمت به درآمد، نسبت قیمت به فروش، نسبت قیمت به جریان نقدینگی، دوره گردش موجودیکالا، دوره وصول مطالبات، دوره گردش عملیات، گردش دارایی، نسبت موجودی کالا به سرمایه در گردش و دوره پرداخت بدهی هاکشف شد که این زیرشاخص ها در شاخص هایی همچون نسبت های پوششی و اهرمی، نسبت های سودآوری، نسبت های فعالیت،نسبت های نقدینگی و نسبتهای ارزش بازار جای گرفتند. در گام بعدی به اولویت بندی شاخص ها پرداخته شد که به ترتیب از پراهمیت ترین تا کمترین اهمیت شامل نسبتهای ارزش بازار، نسبت های نقدینگی، نسبت های فعالیت، نسبت های سودآوری و نسبتهای پوششی و اهرمی است.

Keywords:

شاخص های مالی , فرآیند ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان , نفت و گاز و پتروشیمی