بررسی آینده اندیشی از دیدگاه سید جمال الدین اسدآبادی

در این پژوهش هدف اصلی، بررسی آینده اندیشی از منظر سید جمال الدین اسدآبادی بوده است. این پژوهش هم از نوع بنیادی و هم از نوع کاربردی و ماحصل بررسی مقالات و تحلیل محتوای کیفی بوده که بر اساس تحلیل اسنادی متون و دیدگاه های موجود، به شناختی از پایه های ساخت آینده از منظر سیدجمال الدین اسدآبادی دست پیدا کرده است. هشت مقوله مهم از دیدگاه سیدجمال الدین اسدآبادی که تاثیر بسزایی در ساخت آینده دارند، شناسایی شده و تحلیل نحوه تاثیر هریک از آنها بر تفکر آینده انجام شده است. نتایج پژوهش بیان گر این است که، سیدجمال الدین اسدآبادی اساسا عمل و اندیشه اش همگی ناظر به آینده بود، یک هدفی را به صورت مشخص تعریف کرد، بر اساس آن هدف، یک سری استراتژی ها تدوین کرد و برای پیشبرد این استراتژی ها و تحقق هدف مدنظرش از یک سری تاکتیک ها استفاده کرد. هدف سیدجمال به بیان خودش؛ «خیر امت محمدی» بود، که این خیر امت محمدیه همان وضعیت مطلوب امت پیامبر اکرم(ص) است. سیدجمال برای تحقق این هدف از دو کانال یعنی؛ الف) مبارزه با استبداد داخلی و ب) مبارزه با استعمار خارجی استفاد کرد، و برای انجام اینها یک سری راهبردها از قبیل؛ بیداری اسلامی، اتحاد اسلام یا وحدت مسلمانان، بازگشت به اسلام راستین و غیره را به کار برد. سیدجمال در واقع بیشتر به دنبال ساخت آینده بود، البته این ساخت آینده را نیازمند شناخت آینده می دانست.

Keywords:

آینده اندیشی , سیدجمال الدین اسدآبادی , قضا و قدر , فلسفه تاریخ , مدرنیته