الگوی توزیع دز جذبی و ارزیابی خطر مربوط به پرتوشناختی در رسوبات تالاب بین المللی میانکاله، شمال ایران

در این پژوهش، فعالیت ویژه عناصر پرتوزای طبیعی و مصنوعی برای ۵۰ نمونه رسوبی جمع ­آوری شده از سرتاسر تالاب میانکاله در شمال ایران در ضلع جنوب شرقی دریای خزر با استفاده از آشکارساز فوق خالص ژرمانیومی اندازه­ گیری شد. همچنین کمیت­ های پرتوشناختی و شاخص­ های خطر ناشی از تابش ­های گامای محیطی ناشی از این ویژه­ هسته­ ها محاسبه و نقشه توزیع فعالیت معادل رادیوم و دز جذبی برای سرتاسر تالاب میانکاله با استفاده از نرم ­افزار GIS ترسیم شد. میانگین فعالیت ویژه Ra۲۲۶ ، Th۲۳۲، K۴۰ و Cs۱۳۷ به ترتیب۸/۱۷±۳۱۲/۳۷، ۱/۴۶±۲۱/۱۹، ۱/۶۵±۱۶/۰۶  و ۲۷۰±۴/۸۱ بکرل بر کیلوگرم به دست آمد که برای ویژه هسته ­های پرتوزای طبیعی کمتر از مقدار میانگین جهانی است. بالاترین غلظت برای Ra۲۲۶ مربوط به رسوبات مصب رود گلوگاه است. نتایج نشان­ دهنده رسوب­گذاری سریع Th۲۳۲ بلافاصله پس از ورود به تالاب است. بیشترین غلظت K۴۰ و Cs۱۳۷ به ترتیب در ناحیه دهانه رود گز و بخش آرام در ناحیه مرکزی تالاب مشاهده شد. میانگین فعالیت معادل رادیوم و دز جذبی به ترتیب ۴/۳۷±۷۰/۴۲ بکرل بر کیلوگرم و ۱/۹۴±۳۲/۷۳ نانوگری بر ساعت محاسبه شد که کمتر از مقدار میانگین جهانی است. نقشه توزیع فعالیت معادل رادیوم و دز جذبی میزان بالای این دو کمیت در رسوبات نواحی جنوبی و شرقی تالاب را نشان می ­دهد که دلیل آن ورود ویژه ­هسته­ های پرتوزا توسط جریان آب رودهای حوزه این تالاب است. به طور کلی میزان پرتوزایی کلی بر حسب معادل رادیوم در تالاب در نزدیکی دهانه رودخانه ­های با آبدهی بالاتر بیشتر است. مقدار میانگین برای کمیت­ های AEDEout، ELCR، AGDE، Iγ و Hex در تالاب میانکاله کمتر از مقدار مجاز آن است و به طور کلی نتایج این پژوهش نشان می­ دهد که میزان پرتوزایی ناشی از ویژه ­هسته ­های پرتوزای موجود در تالاب میانکاله،  خطرات پرتوشناختی را برای سلامتی ساکنین این منطقه ایجاد نمی­ کند.

Keywords:

تالاب بین المللی میانکاله , تابش محیطی , الگوی توزیع دز جذبی , نقشه پرتوشناختی