مقایسه اثربخشی رفتار درمانی دیالکتیکی و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر رضایت زناشویی و تاب آوری زنان متقاضی طلاق

مقدمه: طلاق یکی از مهمترین چالش های هر جامعه ای است که مسیر زندگی افراد را تغییر می دهد؛ و روش های درمانی کارآمد و موثر می تواند هر چه سریع تر با این مساله مقابله نماید. لذا، این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی رفتار درمانی دیالکتیکی و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر رضایت زناشویی و تاب آوری زنان متقاضی طلاق انجام گرفت.     روش کار: روش مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون- پیگیری با گروه های آزمایش و گروه کنترل بود. جامعه آماری را تمامی زنان متقاضی طلاق تشکیل دادند که از طریق سامانه تصمیم سازمان بهزیستی تهران در سال ۱۴۰۰ درخواست طلاق داده بودند. از بین آنان ۶۶ نفر (هر گروه ۲۲ نفر) بر اساس ملاک های ورود به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و سپس در سه گروه رفتار درمانی دیالکتیکی، شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و گروه کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایشی اول، رفتار درمانی دیالکتیکی با رویکرد مارشال لینهان (۲۰۱۸) در ۸ جلسه ۹۰ دقیقه ای را دریافت کردند، گروه آزمایشی دوم، تحت آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی با رویکرد کابات زین (۲۰۱۵) در ۸ جلسه ۹۰ دقیقه ای قرار گرفتند و گروه کنترل در لیست انتظار بودند. ابزارهای پژوهش شامل سیاهه رضایت زناشویی انریچ (اولسون، فورنیر و دراکمن، ۱۹۸۲) و مقیاس تاب آوری (کانر- دیویدسون، ۲۰۰۳) بود. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بن فرونی در نرم افزار SPSS۲۳ تحلیل شدند.    یافته ها: نتایج نشان داد بین گروه های آزمایش و گروه کنترل تفاوت معنی دار وجود داشت؛ و هر دو مداخله رفتار درمانی دیالکتیکی و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی باعث افزایش رضایت زناشویی و تاب آوری زنان متقاضی طلاق شدند (۰۵/۰>P). همچنین، نتایج آزمون تعقیبی بن فرونی حاکی از آن بود که افزایش رضایت زناشویی در مداخله رفتاردرمانی دیالکتیکی بیشتر بود؛ و افزایش تاب آوری در مداخله شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بیشتر بود (۰۵/۰>P).    نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر مداخلات رفتار درمانی دیالکتیکی می تواند برای بهبود رضایت زناشویی زنان متقاضی طلاق کارآمد باشد؛ و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی می تواند برای بهبود تاب آوری زنان متقاضی طلاق مفید باشد؛ و توصیه می گردد که درمانگران و مشاوران خانواده در راستای بهبود رضایت زناشویی و تاب آوری زنان متقاضی طلاق در کنار سایر مداخلات درمانی از این درمان ها استفاده کنند.

مقایسه اثربخشی رفتار درمانی دیالکتیکی و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر رضایت زناشویی و تاب آوری زنان متقاضی طلاق Keywords:

Dialectical behavior therapy , Mindfulness based on cognitive therapy , marital satisfaction , resilience. , رفتاردرمانی دیالکتیکی , شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی , رضایت زناشویی , تاب آوری