پاسخ های فیزیولوژیکی گیاه توت فرنگی به کاربرد تغذیه ای میکرو و نانوذرات سیلیسیم

سیلیسیم یکی از عناصر غذایی مفید برای اکثر گیاهان محسوب می­شود. سیلیسیم باعث افزایش تولید و کیفیت محصول شده و نقش مهمی در مقاومت گیاه در برابر تنش­های محیطی دارد. با پیشرفت علم و تولید عناصر در مقیاس نانو، کاربرد آن­ها در صنایع مختلف و از جمله کشاورزی مطرح شده است. این پژوهش به صورت یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و چهار گیاه در هر تکرار اجرا گردید. ذرات دی­اکسید سیلیسیم در دو مقیاس میکرو و نانو در غلظت­های صفر، ۲۰، ۴۰، ۶۰ و ۸۰ میلی­گرم در لیتر و به دو روش محلول­پاشی برگی و محلول­دهی ریشه­ای در دو مرحله (مرحله اول در زمان ۵-۴ برگی و مرحله دوم دو هفته پس از پایان اعمال تیمار مرحله اول) روی گیاهان      توت­فرنگی اعمال شدند. محتوای رطوبت نسبی برگ، کربوهیدرات برگ و میوه، نیترات برگ و میوه، کلروفیل (a، b، کل)، کاروتنوئید­ها و فعالیت آنزیم­های کاتالاز و پراکسیداز اندازه­گیری شدند. نتایج نشان داد که تیمارها اثر معنی­داری بر محتوای رطوبت نسبی برگ و نیترات میوه نداشتند، ولی کاربرد سیلیسیم کربوهیدرات محلول برگ و میوه و نیز نیترات کل برگ را به طور معنی­داری افزایش داد. سیلیسیم به خصوص در مقیاس نانو سبب افزایش معنی­دار کلروفیل­های a، b و کل گردید، ولی بر میزان کاروتنوئید­ها تاثیر معنی­داری نداشت. کاربرد سیلیسیم باعث افزایش معنی­دار فعالیت آنزیم کاتالاز گردید، ولی بر فعالیت آنزیم پراکسیداز تاثیر معنی­دار نداشت. در کل کاربرد نانوسیلیسیم در مقایسه با میکروسیلیسیم و شاهد اثرات مثبت بهتری روی صفات فیزیولوژیکی گیاه توت­فرنگی داشت. به­طور­کلی جهت تولید گلخانه­ای توت­فرنگی در بستر کشت بدون خاک، غلظت ۶۰ میلی­گرم در لیتر نانو­سیلیسیم به­صورت محلول­دهی ریشه­ای قابل توصیه است.

Keywords:

Relative water content , Chlorophyll , Carotenoid , Catalase , Peroxidase , محتوای نسبی آب , کلروفیل , کاروتنوئید , کاتالاز , پراکسیداز