واکنش دو تیپ رشدی لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris L.) به مدیریت علف های هرز

سابقه و هدف: لوبیا یکی از مهم ترین حبوبات در سراسر جهان برای مصرف مستقیم انسان است و منبع غنی پروتئین و کربوهیدرات است. لوبیا به دلیل رشد کند در مراحل اولیه، برای رقابت با علف های هرز ضعیف است. بنابراین رقابت با علف های هرز باعث کاهش قابل توجه عملکرد دانه در پایان فصل رشد می شود. رقابت علف های هرز نوعی تنش غیرزنده است که بر عملکرد گیاه تاثیر می گذارد. ارقام لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris L.) با ویژگی های مورفولوژیکی و ژنتیکی متفاوت در حضور علف های هرز واکنش های متفاوتی از خود نشان می دهند که در نهایت ممکن است منجر به تفاوت احتمالی عملکرد شود. هدف از این پژوهش بررسی اثر مدیریت های مختلف شیمیایی و غیرشیمیایی کنترل علف های هرز بر عملکرد ارقام رشد محدود و نامحدود لوبیا می باشد.مواد و روش ها: این آزمایش در مزرعه ای در شهرستان بهشهر استان مازندران در سال زراعی ۱۴۰۰ اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. عامل اول: روش های مختلف کنترل علف هرز: (۱) علف کش تریفلورالین به صورت پیش کاشت به مقدار ۵/۲ لیتر در هکتار، (۲) علف کش تریفلورالین به مقدار ۵/۲ لیتر در هکتار+ یک مرحله وجین، (۳) مالچ گندم به مقدار دو تن در هکتار؛ (۴) بنتازون ۵۰% دز توصیه شده؛ (۵) بنتازون ۷۵% دز توصیه شده؛ (۶) بنتازون ۱۰۰% دز توصیه شده؛ (۷) شاهد عاری از علف هرز، (۸) شاهد با علف هرز و عامل دوم شامل ارقام لوبیا چیتی: (۱) رقم صدری (تیپ رشدی رشد نامحدود) و (۲) رقم نگین (تیپ رشدی رشد محدود) است. در مرحله برداشت نهایی نوع گونه های علف هرز، تراکم، وزن خشک علف های هرز اندازه گیری شد. همچنین، صفات شاخص سبزینگی، ارتفاع، تعداد غلاف در بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد برگ در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک لوبیا چیتی بررسی شد.یافته ها: نتایج نشان داد گونه های تاج خروس ریشه قرمز (Amaranthus retroflexus L.) و خرفه (Portulaca oleracea L.) بیشترین فراوانی نسبی را در مزرعه داشتند. بیشترین تراکم و وزن خشک علف های هرز در تیمار شاهد بدون وجین مشاهده شد و در بین تیمارهای مدیریت علف هرز، تیمارهای مالچ و بنتازون ۱۰۰% دز توصیه شده سبب کاهش تراکم و وزن خشک علف هرز در دو رقم نگین و صدری شد. در بین تیمارهای مدیریت علف هرز بیشترین ارتفاع، تعداد برگ، تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در تیمار مالچ و بنتازون ۱۰۰% دز توصیه شده مشاهده شد. کاربرد تیمارهای تریفلورالین و بنتازون ۵۰ درصد کمترین اثر را در کنترل علف های هرز داشتند. بیشترین مقدار عملکرد دانه رقم صدری (۰۱/۲۴۲۶ کیلوگرم بر هکتار) و رقم نگین (۱۱/۱۹۵۷ کیلوگرم بر هکتار) در تیمار شاهد عاری از علف هرز مشاهده شد. رقم صدری با رشد نامحدود خود قدرت رقابتی بالاتری با علف های هرز دارد و عملکرد بیشتری نیز نسبت به رقم نگین داشت.نتیجه گیری: به طور کلی می توان نتیجه گرفت رقم صدری با قدرت رقابتی بالاتر و داشتن خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی نسبت به رقم نگین در مقابل علف هرز بهتر عمل کرد و در بین تیمارهای مدیریت علف هرز نیز، تیمار غیرشیمیایی مالچ و تیمار شیمیایی بنتازون ۱۰۰% دز توصیه شده درصد عملکرد بهتری داشتند.

Keywords:

مالچ , رقابت , مدیریت شیمیایی , بنتازون