ارزیابی معماری شهری در جانمایی مراکز بزرگ تجاری جهت بهبود دسترسی شهروندان (بر اساس موازین معماری و شهرسازی)

توسعه پایدار شهری توسعه ای است که تمام جنبه های کالبدی معماری شهری، اجتماعی، زیست محیطی اقتصادی، ترافیکی و ... را در شهر همگام با هم پیش می برد و توجه ویژه ای از سوی شهرداری ها می طلبد. در حال حاضر تمامی شهرهای پیشرفته دنیا توسعه را بر مبنای موازین پایدار لحاظ می کنند. اثرات مدرنیزم بر فضاهای شهری از دوره های معینی در تاریخ شهرهای ایران قابل مشاهده است. اهمیت این مسئله از آن رو قابل طرح است که این فضاهای عمومی دچار تغییرات در سطح، مقیاس و عملکرد شده اند. در این تحقیق با معرفی پارامترهای مختلف موثر بر تاثیر جانمایی مراکز بزرگ تجاری در شهر شیراز (با توجه به معیارهای معماری و شهرداری منطبق بر توسعه موازین پایدار شهری)، از تحلیل سلسله مراتبی (AHP) با مدل SPSS و ExpertChoiceجهت رتبه بندی و بررسی تاثیر جانمایی مراکز بزرگ تجاری در شهر شیراز جهت نیل به مدیریت صحیح شهری از دیدگاه معماری شهری بهره برده شد. نتاج این پژوهش نشان داد که، مهم ترین عوامل موثر بر تاثیر جانمایی مراکز بزرگ تجاری در شهر شیراز (با توجه به معیارهای معماری و شهرداری منطبق بر توسعه موازین پایدار شهری) فاکتورهای مدیریت ارزش می باشند. همچنین در مورد زیرمعیارها نیز، به ترتیب ازدحام جمعیتی و نیاز به تامین تجهیزات رفاهی، کمبود پارکینگ و تحمیل هزینه های اضافی ناشی از کمبود فضای پارک، و مدیریت خیابان های اصلی منتج به مراکز خرید، و نیاز به تامین زیرساخت های شهری دارای چهار رتبه اول می باشند. به نحوی که ازدحام جمعیتی ایجاد شده از سوی مراکز خرید سنتی نظیر بازار بر تجمع جمعیت خیابان های اصلی شهرستان شیراز نظیر دراک و معالی آباد که محل اصلی مراکز خرید مدرن جدید و یا در حال ساخت میباشد، موجب مشکلات ترافیکی عدیده ای خواهد شد. از سویی مدیریت خیل عظیم جمعیتی که در مناسبات سالیانه به چندصد هزار نفر نیز می رسد در گرو تامین وسایل حمل و نقل عمومی، ایستگاه های اتوبوس، BRT، تاکسی، توسعه اقدامات امنیتی و زیرساخت های شهری است که به صورت متمرکز در یک نقطه شهر متمرکز میشوند و موجب گره های ترافیکی میگردند جزو معایب تاثیرگذار مراکز خرید سنتی میباشد. همچنین به این مشکلات نیز باید کمبود فضای پارک، عدم وجود پارکینگ طبقاتی در خیابان های اصلی شهرستان شیراز و همچنین نیاز به کنترل شدید ترافیک و حمل و نقل شهری از سوی راهنمایی و رانندگی افزود. شایان ذکر است که آنجا که ارزیابی توسعه مراکز تجاری مدرن طیف وسیعی از پارامترهای مرتبط و غیر مرتبط موثر، برنامه ریزی شهری، مدیریت شهرداری و .... را شامل می شود، با توجه به اینکه پارامترهای (به ترتیب) ازدحام جمعیتی و نیاز به تامین تجهیزات رفاهی، کمبود پارکینگ و تحمیل هزینه های اضافی ناشی از کمبود فضای پارک و مدیریت خیابان های اصلی منتج به مراکز خرید جهت نیل به ارزیابی بهتر توسعه مراکز تجاری مدرن را به خود اختصاص داده اند، توصیه می شود که توجه بیشتری به این عوامل شده تا ارزیابی مطلوب تری در راستای کیفیت مدیریت و طراحی معماری شهری و حفظ منافع پروژه صورت پذیرد و همچنین تضعیف رفاه شهروندان کمتر تحت الشعاع قرار گیرد.

Keywords:

واژه های کلیدی: جانمایی مراکز بزرگ تجاری , معیارهای معماری و شهرداری , موازین پایدار شهری , AHP.