تحلیل فراوانی بیشینه بارش روزانه در شرایط ایستایی و ناایستایی در حوزه آبریز اترک

برآورد صحیح بارش طراحی، یکی از ملزومات ساخت سازه های هیدرولیکی است که توسط روش های مختلف تحلیل فراوانی انجام می شود. روش های کلاسیک برازش داده های مشاهداتی از فرض ثابت بودن پارامترهای توابع توزیع استفاده می کنند؛ در صورتی که مطالعات زیادی ناایستایی داده ها در اثر عواملی مانند تغییر اقلیم را اثبات کرده اند. بنابراین هدف این پژوهش، بکارگیری پارامترهای ناایستای توابع -در صورت لزوم- و مقایسه با پیش فرض ایستایی داده های بارش بیشینه روزانه حوزه آبریز اترک است. از آزمون من کندال و آزمون وایت برای بررسی ناایستایی در میانگین و واریانس داده های سالانه استفاده شد. تابع توزیع حدی تعمیم یافته نیز بر سری زمانی داده ها برازش یافت. از بین ۲۴ ایستگاه دارای داده های طولانی دوره آماری، پنج ایستگاه دارای روند و شش ایستگاه دارای ناایستایی واریانس تشخیص داده شد. معیارهای ارزیابی شامل آکائیکه، معیار اطلاعاتی بیزین، مجذور میانگین مربعات خطا و ضریب کارایی نش-ساتکلیف برای مقایسه برازش، تحت فرض ایستایی و ناایستایی، برای تمام ایستگاه ها تعیین شد. نتایج نشان داد که در تمام ایستگاه های دارای ناایستایی، لحاظ نمودن شرایط مزبور در محاسبات تحلیلی، انتخاب مناسبی است. همچنین مقادیر حد پایینی (۵ درصد)، میانی (۵۰ درصد) و بالایی (۹۵ درصد) با دوره بازگشت ۱۰۰ ساله با هر دو فرض، مشخص و با روش کلاسیک بیشینه درست نمایی مقایسه شد. نتیجه حاصله بیانگر برآورد کم روش بیشینه درست نمایی در مقایسه با روش بیزین با استفاده از مونت کارلوی زنجیره مارکف در برآورد پارامترها است. همچنین در بین معیارهای ارزیابی مورد استفاده ، معیار آکائیکه نتایج بهتری ارائه نمود.

Keywords:

ایستایی , تابع توزیع حدی تعمیم یافته , دوره بازگشت , روند , واقعه حدی