زمین شناسی، دگرسانی، کانی شناسی و زمین شیمی در رخداد کانه زایی مس± طلای چشمه زاغ، استان خراسان رضوی: شواهدی از کانی سازی احتمالی نوع سولفید توده ای آتشفشان زاد

منطقه چشمه زاغ در استان خراسان رضوی و در بخش جنوبی پهنه سبزوار که از پهنه های فلززایی مهم ایران است، قرار دارد. سنگ شناسی منطقه شامل تنوعی از سنگ های آتشفشانی (داسیت تا بازالت)، توده­های نفوذی (گابرو تا سینوگرانیت) وابسته به کرتاسه پسین و انواع سنگ­های رسوبی الیگومیوسن و کوارترنری است. دگرسانی­های گسترده ای از پروپلیتی، کلریتی و اپیدوتی منطقه را فراگرفته است، اما کانه­زایی اصلی در قالب دو پهنه عدسی­شکل دیده می­شود که بوسیله دگرسانی­های آرژیلی و سیلیسی-سرسیتی احاطه شده­اند. کانه­های اولیه شامل پیریت، کالکوپیریت و مگنتیت و کانی­های ثانویه شامل مالاکیت، کوولیت و اکسیدهای آهن است. بیشینه مقدار عناصر در پهنه­های اصلی کانی­سازی شامل ۵/۱ درصد مس، ppb ۲۲۳۰ طلا، ppm ۴۰ مولیبدن، ppm ۳۶۳ سرب و ppm ۷۳۸ روی است. محیط زمین­ساختی در ارتباط با تشکیل پهنه سبزوار، حضور تعداد زیادی از نهشته­ها و کانسارهای مس و منگنز در ارتباط با فعالیت آتشفشان­های زیردریایی در منطقه و همراهی کانی­سازی منطقه چشمه زاغ با واحدهای آتشفشانی داسیتی با دگرسانی­های شاخص، همه می­تواند نشانگر خاستگاه احتمالی سولفید توده ای آتشفشان­زاد نوع دوگانه فلسی (کروکو) برای این کانسار باشد. پهنه ساختاری سبزوار پتانسیل پسین برای اکتشاف این نوع ذخایر دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.

Keywords:

Mineralization , geochemistry , volcanic massive sulfide deposit , Cheshmeh Zagh , Sabzevar zone. , کانی سازی , زمین شیمی , کانسارهای سولفید توده ای آتشفشان زاد , چشمه زاغ , پهنه سبزوار.