بررسی کانی شناسی و شیمی کانی ها در سنگ های آندزیتی و مقایسه آن با میانبارهای ماگمایی درون آنها در منطقه قخلار (آذربایجان شرقی)

منطقه قخلار در شمال غرب شهرستان مرند در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. فعالیت­های آتشفشانی پلیوکواترنر با طیف وسیعی از سنگ­های آتشفشانی و آذر-آواری وابسته با ترکیب بیشتر آندزیت تا انواع تحت اشباع از سیلیس (لوسیت بازانیت، لوسیت تفریت و تفریت) تقریبا همه واحدهای پیش از سنوزوئیک را پوشانیده است. سنگ­های آندزیتی شامل فنوکریست­های آمفیبول، پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن در زمینه ریزبلورین و میکرولیتی هستند. یکی از بارزترین ویژگی­های این سنگ­ها حضور میانبارهای متفاوت زنولیتی و اتولیتی در آنها هست. در این پژوهش شیمی کانی­ها و ویژگی­های ماگمایی آندزیت میزبان و میانبارهای ماگمایی درون آنها بررسی شده است. انواع میانبارهای ماگمایی شامل میانبارهای همزاد (آندزیتی)، انباشتی و دیوریتی هستند که از نظر ویژگی­های کانی­شناسی تقریبا شباهت­هایی را با سنگ میزبان آندزیتی نشان می­دهند ولی از نظر بافتی با آنها متفاوتند. میانبار همزاد دانه­ریزتر و میانبار دیوریتی دانه درشت­تر از سنگ میزبان است و میانبار انباشتی نیز از تجمع بلورهای درشت مشابه با درشت بلورهای فرومنیزین آندزیت میزبان تشکیل شده است. ترکیب کلینوپیروکسن در سنگ آتشفشانی آندزیتی و میانبار انباشتی اوژیت تا دیوپسید و در میانبارهای همزاد آندزیتی و دیوریتی به ترتیب اوژیت و دیوپسید است. ترکیب پلاژیوکلاز در سنگ آندزیتی دربرگیرنده و میانبارهای درون آن از نوع آندزین است. بر اساس شیمی کانی­ها ترکیب ماگما در آندزیت میزبان و میانبارهای همزاد و انباشتی از نوع نیمه­قلیایی با خاستگاه قوس آتشفشانی است. اما میانبار دیوریتی با ترکیب قلیایی ویژگی­­های درون صفحه­ای را نشان می­دهد. بر پایه داده­های کانی­شناسی، بافتی و شیمی کانی­ها در آندزیت میزبان و میانبارهای درون آن به نظر می­رسد که میانبارهای همزاد و انباشتی از نوع اتولیت باشند. میانبار همزاد احتمالا حاشیه به سرعت منجمد شده مخزن ماگمایی بوده است که طی حرکت ماگمای آندزیتی به سمت بخش­های بالاتر قطعات گسیخته شده و به درون ماگمای آندزیتی سقوط کرده است. میانبار انباشتی نتیجه تجمع کانی­های ماگمای آندزیتی در ا­تاق ماگمایی است. در ارتباط با خاستگاه میانبار دیوریتی به نظر می­رسد میانبار دیوریتی با سنگ میزبان آندزیتی بیگانه است و احتمالا ماگمای آندزیتی هنگام گذر از درون سنگ دیواره دیوریتی بخش­هایی از آن را کنده و با خود به بالا حمل نموده است.

Keywords:

mineral chemistry , andesite , enclave , Ghikhlar , East Azerbaijan. , شیمی کانی , آندزیت , میانبار , قخلار , آذربایجان شرقی.