توصیفات زلف در ادب فارسی با تکیه بر اشعار رودکی، سعدی و صائب

شاعران برای توصیف زیبایی معشوق، ابزارهای مختلفی به کار می گیرند. از نخستین دوره های شعر فارسی، اعضای بدنانسان به عنوان جلوه هایی از زیبایی مورد توجه بوده و شاعران به توصیف آن ها پرداخته اند. زلف یکی از مهمترین اعضاییاست که به دلیل قابلیت های فراوان و امکان توصیف با ابزارهای گوناگون، بیش از اعضای دیگر به آن توجه شده است.در این پژوهش با انتخاب نمونه هایی از شاعران سه دوره مشخص شعر فارسی خراسانی، عراقی، هندی- - و بررسی نحوهتوصیف زلف، به بررسی تصویر آفرینی شاعران در این سه دوره پرداخته ایم. نتیجه این بررسی نشان می دهد رودکی نسبتبه سعدی و صائب تنوع واژگانی کمتری داشته و توصیفاتش از زلف تک بعدی است و تنها ظاهر آن را نشان داده است؛در نتیجه تشبیهات تصویری و وجوه شباهت اغلب محسوس است؛ اما در سبک عراقی و هندی، تنوع و کارکرد واژه هادچار دگرگونی شده، توصیفات اغلب چند بعدی و ناظر بر کارکردهای معنوی زلف است. به این ترتیب می توان گفتتشبیهات از تصویر ثابت به تصویر متحرک و کارکردی تبدیل شده اند.

Keywords:

زلف , تشبیه تصویری , تشبیه کارکردی , سبک خراسانی , سبک های عراقی و هندی