کانی شناسی، مشخصات شیمیایی و تکوینی بنتونیت ته نشستهای ائوسن منطقه افتر، غرب سمنان

بنتونیت های متورم شونده شمال افتر، به ضخامت متوسط ۱۵ متر و طول حدود ۱۰کیلومتر در یک توالی آذرآواری، سازند سمنان را در محیطی کم عمق تشکیل داده است. بر مبنای مطالعات میدانی، داده های پراش پرتو ایکس، مطالعات میکروسکوپیکی و میکروسکوپ الکترونی روبشی، و شیمی، لایه های بنتونیتی حاوی زئولیت های کلینوپتیلولیت و موردنیت، ژیپس، کلسیت، دولومیت، سلستین، اوپال، کوارتز، کریستوبالیت و آراگونیت همراه کانیهای رسی است. داده های پراش پرتو ایکس کانیهای رسی در شرایط هوای خشک، اتیلن گلیکولی، و در دمای °C۵۵۰، نشان می دهد که این کانیها عمدتا از گروه رسهای متورم شونده (اسمکتیتها) و دو هشت وجهی، هستند. طیف فروسرخ FTIR، در توافق با داده های تجزیه شیمیایی نشان می دهد که اسمکتیتهای مورد مطالعه از نوع مونتموریونیت وایومینگ (Swy-۲) اند. واحد فرمول شیمیایی کانی رسی شاخص منطقه، بر مبنای ۱۱ اکسیژن به صورت ۲(OH)(۱۰O۰۱۵/۴Si)(۰۱۰/۰Ti۱۰۹/۰Fe۳۱۳/۰Mg۵۱۵/۱Al)(۰۳۰/۰K۲۷۰/۰Na۰۵۷/۰Ca) است. بر مبنای ترکیب توف و بنتونیتها، به نظر می رسد که بنتونیتها از تبدیل توفهای اسیدی (ریولیتی تا داسیتی) با سن ائوسن در محیط تقریبا قلیایی تشکیل شده است. اسمکتیت و زئولیتهای نسبتا پایدار از طریق انحلال شیشه ناپایدار موجود در توفها به صورت درون زادی با تغییر شرایط در محیط قلیایی صورت گرفته است.

Keywords:

bentonite , smectite , montmorillonite , zeolite , tuff , SEM , FTIR , XRD , Aftar , Semnan. , بنتونیت , اسمکتیت , مونتموریونیت , زئولیت , توف , میکروسکپ الکترونی , طیف سنجی فرو سرخ , پراش پرتو ایکس , افتر , سمنان.