کانی‎‎شناسی تبخیریهای توالی کواترنری و بررسی تحولات شیمیایی شورابه در پلایای میقان اراک

در این مقاله رسوب­ها و شورابه‎های برداشت شده از حوضه­ی رسوبی پلایای میقان واقع در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی شهر اراک مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‎های تهیه شده از گمانه­ها و رسوب­های سطحی از بستر پلایا، مورد بررسی­های کانی‎شناسی با پرتو ایکس (XRD) و رسوب‎شناسی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که رسوب­های بستر دریاچه از نوع شیمیایی (تبخیری) و آواری (کوارتز، مسکویت و کانی‎های رسی)‎ تشکیل شده­اند. کانی‎های تبخیری شامل کلسیت، ژیپس، ‎‎‎هالیت، گلوبریت، تناردیت، پلی‎هالیت و ناترون و به میزان بسیار اندک دولومیت، منیزیت، باسانیت و سیلویت هستند. بررسی نمونه‎های سطحی، بیانگر ته نشست کانی‎های کربناتی و سولفاتی در حاشیه­ی حوضه و کانی‎هایی با قابلیت انحلال بالا نظیر ‎هالیت در مرکز پلایا است. به عبارت دیگر نوعی منطقه­بندی کانی‎شناسی در این پلایا قابل تشخیص بوده و کانی‎های تبخیری موجود در آن براساس قوانین ترمودینامیکی به ترتیب از حاشیه­ی حوضه به مرکز آن نظام یافته‎اند و تقریبا از طرح چشم گاوی پیروی می کنند. بررسی چگونگی تحولات شیمیایی شورابه در رابطه با تهنشست کانی‎های تبخیری، بیانگر تکامل بالای شورابه‎های پلایای میقان تا حد تشکیل کانی‎های کلریدی، نمک‎های تلخ و شورابه نوع Na-Cl-SO۴ است.

Keywords:

evaporate minerals , X-ray diffraction analysis (XRD) , sodium sulfate , Meighan playa , Arak. , کانی تبخیری , تجزیه پراش پرتو ایکس (XRD) , سولفات سدیم , پلایای میقان , اراک.