بررسی شیمی اسپینل و الیوین و تعیین محیط زمین ساختی پریدوتیت های افیولیت شمال غرب پیرانشهر، شمال غرب ایران

بررسی شیمی کانی­های اسپینل و الیوین موجود در سنگ­های پریدوتیتی افیولیت شمال­غرب پیرانشهر، حاکی از وجود دو نوع پریدوتیت در این منطقه است. رده­بندی این پریدوتیت­ها بر اساس شیمی اسپینل­های موجود در ترکیب این سنگ­هاست. میانگین عدد کروم (Cr#[(۱۰۰*Cr/(Cr+Al)]) و عدد منیزیم (Mg#[(۱۰۰*Mg/(Mg+Fe)]) در دونیت­ها برابرند با ۶۳/۰ و ۵۱/۰. این اعداد در هارزبورژیت به ترتیب برابر با ۳۳/۰ و ۶۷/۰ و در سرپانتینی تعداد کروم برابر با ۴۵/۰ و عدد منیزیم برابر ۵۵/۰ می­باشد. نسبت کروم به آلومینیوم (Cr/Al) کانی اسپینل، در دونیت­ها، برابر با ۶/۱ است. ولی این نسبت در هارزبورژیت­ها و سرپانتینیت­ها به ترتیب برابرند با ۴۹/۰ و ۸۱/۰ است. استفاده از شیمی کانی­های الیوین و اسپینل، نشانگر تشکیل پریدوتیت­های پیرانشهر (به سن کرتاسه بالایی) در دو محیط زمین ساختی مختلف­اند. نمودارهای جدا کننده­ی محیط زمین­ساختی برای دونیت­ها محیط ابرفرورانشی از نوع پیش قوس و برای هارزبورژیت­ها و سرپانتینیت­ها، ویژگی­های پریدوتیت­های آبیسال را از خود نشان می­دهند. وجود این دو نوع پریدوتیت با موقعیت زمین­ساختی مختلف در منطقه­ی پیرانشهر قابل مقایسه با پریدوتیت­های افیولیت عمان در ادامه­ی جنوب شرقی کمربند افیولیتی زاگرس- عمان هستند.

Keywords:

Oman-Zagros ophiolitic belt , Piranshahr ophiolite , supra-subduction peridotite , abyssal peridotite , chromium spinel. , کمربند افیولیتی زاگرس-عمان , افیولیت پیرانشهر , پریدوتیت ابرفرورانشی , پریدوتیت آبیسال , کروم اسپینل.