بازآفرینی بافتهای فرسوده و تاریخی شهرها با محوریت توسعه گردشگری (مورد پژوهی: محله چهارباغ شهر مشهد)

امروزه یکی از مهمترین چالشهای فضایی- کالبدی شهرها، گسترش بافتهای فرسوده و تاریخی بوده که طی دهه های اخیر روندی روزافزونی به خود پیدا نموده اند. اگرچه این بافت ها درگذشته به مقتضای زمان دارای عملکرد منطقی وسلسله مراتبی بودند، ولی امروز ازلحاظ ساختاری و عملکردی دچار کمبودهایی بوده و اغلب جوابگوی نیاز ساکنان خودنیستند. بدین منظور طی سالهای اخیر، برنامه ریزان و مدیران شهری برای چاره جویی این مشکلات و ارتقای کیفیتزندگی ساکنان بافتهای فرسوده و تاریخی شهرها، راهکارها و سیاست های گوناگونی را ارائه داده اند که در این میان،رهیافت بازآفرینی شهری یکی از مهمترین آنهاست. از سوی دیگر، امروزه بسیاری از شهرها برای بازآفرینی محله هایفرسوده و تاریخی شان، سعی در جذب فعالیت های جدید دارند که در حوزه بازآفرینی، یکی از فعالیتهای کلیدی مدرن،فعالیتهای گردشگری است. بدین ترتیب، پژوهش حاضر در راستای بازآفرینی بافت فرسوده و تاریخی محله چهارباغشهر مشهد با محوریت توسعه گردشگری انجام گرفته است؛ بنابراین پس از مرور مبانی و مفاهیم نظری مرتبط، به تدوینچارچوب سنجشی این پژوهش اقدام شده و سپس مبتنی بر چارچوب سنجشی نگاشته شده، پرسشنامه ای محقق ساختهبر اساس طیف لیکرت بین ۴۰ نفر از متخصصان و پژوهشگران مرتبط با موضوع این پژوهش و آشنا به مورد پژوهی باروش گلوله برفی توزیع شده و نتایج حاصل از پرسشنامه آنها با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای و آزمون ضریبهمبستگی پیرسون مورد تجزیه وتحلیل واقع شده است. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که بین مولفه های سازندهیتوسعه گردشگری و بازآفرینی بافت تاریخی و فرسوده در سطح محله چهارباغ شهر مشهد رابطه ای معنادار، مثبت ومستقیم وجود دارد. همچنین مولفه های محیطی (با میانگین ۷۱ / ۳)، اجتماعی فرهنگی (با میانگین ۴۷ / ۳)، نهادی (بامیانگین ۳۲ / ۳) و اقتصادی (با میانگین ۳/۲۵) توسعه گردشگری به ترتیب بیشترین تاثیرگذاری را بر بازآفرینی بافتتاریخی و فرسوده محله چهارباغ شهر مشهد دارد. با این تفاسیر درمجموع میتوان اذعان داشت که توسعه گردشگری درسطح محله چهارباغ شهر مشهد میتواند بر بازآفرینی بافت تاریخی و فرسوده و از آن ره ارتقای کیفیت زیست و زندگیساکنان آن تاثیرگذار باشد.

Keywords:

بازآفرینی شهری , بافت فرسوده , بافت تاریخی , توسعه گردشگری , محله چهارباغ شهر مشهد