توقیفیت صفات الاهی از نظر شیخ مفید و ابن سینا

در تاریخ تفکر بشری هیچ مسئله بنیادینی به اندازه شناخت خدا، که جز به واسطه صفات او تعالی مقدور نیست، بشر را به اندیشه وادار نکرده، و پاسخ به نحوه به کارگیری این صفات، مطالبه ای جدی از متفکران هر عصر، خصوصا فلاسفه و متکلمان، بوده است. در میان اندیشمندان اسلامی و در فکر کلامی فلسفی امامیه، اندیشه شیخ مفید و ابن سینا به عنوان تاثیرگذارترین و پایدارترین اندیشه ها در حوزه کلام و فلسفه، که تحولات فکری عمیقی را پس از خود سبب شده است، از امتیازات ویژه ای در این زمینه برخوردارند. این نوشتار در صدد است با الگو قراردادن این دو فکر فلسفی و کلامی در جغرافیای فکر شیعه، دیدگاه این دو اندیشه را در مسئله ای مهم در باب صفات الاهی، یعنی «توقیفیت اسما و صفات الاهی» بررسی کند. در این خصوص هرچند شیخ مفید صراحتا به توقیفیت، و ابن سینا به عدم آن قائل شده، اما هر دو به جواز عقلی آن حکم کرده اند؛ لذا با توجه به مبانی مشترک مستنبط و مستخرج از آرای هر دو متفکر و نیز کشف و فهم مبنایی نبودن اختلافات ظاهری میان ایشان در مسئله فوق، امتیاز توحیدی فکر شیعه به عنوان مبنای دو فکر و نیز وجه جامع میان کلام امامی و فلسفه اسلامی، به عنوان یافته نهایی محل تاکید قرار گرفته است.

Keywords:

صفات الاهی , توقیفیت , شیخ مفید , ابن سینا , فلسفه و کلام اسلامی