شبیه سازی در آموزش پرستاری

شبیه سازی، تکنیک و یا وسیله ای به منظور خلق ویژگی های پدیده های واقعی است(۱). شبیه سازی به عنوان یک روش تدریس، عبارت از فعالیت هایی است که یک محیط واقعی بالینی را تقلید می کند و برای نشان دادن فرآیندها، تصمیم گیری و تفکر انتقادی به وسیله روش هایی مانند ایفای نقش و استفاده از وسایلی مانند فیلم های آموزشی و مانکن ها طراحی شده است(۲). تاریخچه شبیه سازی در آموزش علوم پزشکی به عهد باستان بر می گردد، درآن زمان توسط شبیه سازی با گل و سنگ، خصوصیات بالینی بیماری ها و چگونگی اثرات این بیماری ها را نشان می دادند(۳). اما آموزش به روش شبیه سازی به شکل نوین آن، به جنگ جهانی دوم برمی گردد که اولین بار برای آموزش خلبانان استفاده شد(۴). مدت هاست که شبیه سازی های نوین در دیگر علوم همچون صنایع هوایی، نظامی و هسته ای مورد استفاده قرار گرفته است. در ۲۰ سال اخیر استفاده از آنها در پزشکی و پرستاری نیز به طور روزافزونی گسترش یافته است(۵). از مدت ها پیش برای آموزش مفاهیم و مهارت های پرستاری و تربیت پرستاران از روش شبیه سازی و مدل های آناتومیک، مانکن ها، ایفای نقش و برنامه های آموزش کامپیوتری استفاده می شد(۱). شبیه سازی فقط محدود به استفاده از شبیه سازهای مکانیکی نیست، بلکه روش هایی مانند ایفای نقش، تنظیم سناریو، مطالعه موردی و غیره نیز نمونه هایی از شبیه سازی هستند(۴). در این روش، مساله ای فرضی، مشابه واقعیت های زندگی، برای دانشجو مطرح شده و سپس از آنها خواسته می شود تا با رعایت اصول و قواعد آموزشی، آن موقعیت را تجربه کنند و مساله را حل نمایند(۶). در روش شبیه سازی، سعی می شود هر چه ممکن است موقعیت ساخته شده مشابه حالت واقعی باشد تا آنچه آموخته می شود قابل انتقال به محیط واقعی باشد. از این روش در برخی دروس نظری ، درس بررسی وضعیت سلامت، و به خصوص برای دروس عملی پرستاری استفاده می شود(۷). بنا به گزارش انستیتوی پزشکی، به منظور کاهش خطر و آسیب های وارده به بیماران، سازمان های بهداشتی و موسسات آموزشی موظف به استفاده از روش های شبیه سازی برای آموزش دانشجویان هستند(۱). در حال حاضر دانشکده های پرستاری در ۱۶ ایالت آمریکا اجازه جایگزینی آموزش شبیه سازی را در ساعات آموزش بالینی کسب کرده اند و پیش بینی می شود، ۱۷ ایالت دیگر نیز در آینده بتوانند این اجازه را کسب کنند(۸). با توجه به این که دانشجویان پرستاری تمرینات بالینی خود را در محیط واقعی تجربه می کنند، عدم مهارت کافی می تواند باعث ایجاد آسیب های جسمی و روحی زیادی به بیماران شود و این مساله خود باعث ترس دانشجو و کاهش اعتماد به نفس آنان می شود(۹). علی رغم انجام برخی مطالعات در زمینه تاثیر آموزش به روش شبیه سازی در پرستاری، شواهد تجربی اندکی در زمینه ارزیابی نتایج استفاده از این روش ها وجود دارد و انجام تحقیقات بیشتر ضروری است(۱۰). به نظر می رسد استفاده از شبیه سازها در آموزش پرستاری با توجه به تاکیدی که در مورد امنیت بیمار شده است در آینده بیش از این هم گسترش خواهد یافت. لذا در این دستنوشته به معرفی روش تدریس شبیه سازی و بررسی کاربرد آن در آموزش پرستاری پرداخته می شود. این نوشته با استفاده از جستجوی منابع کتابخانه ای، اینترنتی و جستجوی مقالات در پایگاه های اطلاعاتی Medline ، SID، Blackwell، Proquest، CINAHL در زمینه شبیه سازی تدوین شده است. جستجوی منابع و مقالات موردنظر در بازه زمانی سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۱ با استفاده از کلید واژه های شبیه سازی، شبیه ساز، آموزش پرستاری و آموزش بالینی انجام شد. از بین مقالات متعدد به دست آمده، مقالات مروری در زمینه شبیه سازی، و مطالعات مداخله ای انجام شده در مورد تاثیر روش شبیه سازی در دانشجویان پرستاری، انتخاب و بررسی شدند. مرور متون نشان می دهد که استفاده از روش شبیه سازی در آموزش پرستاری رو به گسترش است. با توجه به تغییرات به وجود آمده در آموزش پرستاری، دلایل متعددی جهت به کار بردن این رویکرد آموزشی در رشته پرستاری وجود دارد. با این وجود هنوز برخی چالش ها و مشکلات در استفاده از این روش و عملی شدن آن در دانشکده ها وجود دارد که می توان با شناخت آنها و برنامه ریزی مناسب در جهت رفع آنها، راه را برای به کارگیری این رویکرد آموزشی موثر هموارتر نمود. در ادامه این مقاله، در مورد انواع شبیه سازی، دلایل و لزوم استفاده از شبیه سازی در آموزش پرستاری و چالش های فراروی استفاده از این روش به اختصار توضیح داده می شود.