آنتروپوژئومورفولوژی: نقش انسان در تغییر چهره زمین

آنتروپوژئومورفولوژی، شاخه تقریبا جدیدی از علم ژئومورفولوژی است که به بررسی نقش انسان در تغییر چهره­ لندفرم­ها و اصلاح عملکرد فرایندهای ژئومورفولوژیکی مانند هوازدگی، فرسایش، حمل و نهشته­گذاری می­پردازد. افزایش میزان فرسایش خاک در نتیجه تغییر کاربری اراضی، نمونه­ایی از تاثیرات غیر مستقیم انسان بر فرایندها و لندفرم­ها است. با­توجه به اینکه نرخ رشد جمعیت، شاخص مناسبی برای ارزیابی کیفی و کمی فرایندهای متاثر از عملکرد انسان، نخواهد بود، معادله­ پتانسیل آنتروپوژئومورفولوژیکی معرفی شده که دو عنصر اساسی آن درجه­ توسعه­یافتگی(میزان دخالت در محیط) و میزان­ درک و آگاهی مردم) فرسایش ناشی از­ عملکرد انسان) است. بر این اساس، هرچه درجه توسعه یافتگی و میزان آگاهی­های زیست­محیطی مردم کمتر باشد، پتانسیل فرسایش ناشی از عملکرد انسان، افزایش خواهد یافت. برای ارزیابی پتانسیل آنتروپوژئومورفولوژیکی با استفاده از روش نیر، ۳۱ کشور از قاره­های متفاوت انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت و شاخصI  آن­ها بین ۰-۱، محاسبه شد. بر­اساس نتایج به دست آمده، کشورها در سه گروه با پتانسیل آنتروپوژئومورفولوژیکی کم(I<۰.۳۰)، متوسط (۰.۳۰ ≤ I ≤ ۰.۴۹) و زیاد(I ≥ ۰.۵۰) تقسیم­بندی شدند. کشورهای مجارستان، ایران و شیلی به ­ترتیب در گروه پتانسیل آنتروپوژئومورفولوژیکی کم، متوسط و زیاد، قرار می­گیرند. بر همین اساس، اقدامات مقتضی مدیریتی و مهندسی باید انجام شود.

Keywords:

Antropogeomorphology , Degree of Development , Soil erosion , Degree of Perception. , آنتروپوژئومورفولوژی , درجه توسعه یافتگی , فرسایش خاک , میزان آگاهی