مکان یابی اسکان موقت و سایت های مدیریت بحران در شهر سمنان با روش ارزیابی چندمتغیره

زمینه و هدف: مکان مناسب برای اسکان موقت پس از زلزله یکی از چالش های اصلی مدیریت بحران به ویژه در کشورهای در حال توسعه است. بنابراین لازم است طرح های مکان یابی قبل از وقوع حادثه زمین لرزه برای جمعیت بی خانمان ایجاد شود. هدف این مقاله آن است تا باشناخت ابعاد و جنبه های موثر و تعیین معیارهای مکان یابی برای اسکان موقت به شناسایی و رتبه بندی مکان های مناسب جهت اسکان موقت درمیان فضاهای سبز، فضاهای بایر و فضاهای ورزشی در شهر سمنان بپردازد. روش: این پژوهش جزءپژوهش های کاربردی است و از نظر نحوه گردآوری داده، یک پژوهش توصیفی-تحلیلی و از نظر نوع داده، یک پژوهش ترکیبی است. در این پژوهش با استفاده از آخرین طرح جامع شهر سمنان ۱۳۹۴ و نظرات کارشناسان، به تجزیه و تحلیل شاخص ها با استفاده از روش تحلیل سلسه مراتبی AHP و نرم افزار  Expert Choiceپرداخته شده است. برای مشخص کردن و اولویت بندی بهترین گزینه های برای ایجاد اسکان موقت درشهر سمنان در برابر زلزله از نرم افزار Arc GIS۱۰ استفاده شده است. یافته ها: در این پژوهش ۱۲ معیار اصلی را برای انتخاب بهترین گزینه برای ایجاد مکان های اسکان موقت در زمان زلزله در شهر سمنان انتخاب شده است. فرایند مکان یابی در قالب۳ پهنه عملکردی شهر شامل فضاهای سبز عمومی، اراضی بایر و مراکز ورزشی به عنوان مناطق تجمع جمعیت انجام شده است. بر این اساس، مکان یابی ستادهای اسکان موقت موقعیت ۳۲ نقطه مورد ارزیابی و اولویت بندی قرار گرفته است. نتیجه گیری: باتوجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش شهر سمنان را به ۶ محدوده عملیاتی رتبه بندی کرده و سایت ها را به سه سطح مادر، اصلی (محلی) و پشتیبان و تقسیم کرده است. سایت های مادر اساسی ترین سایت ها در بحران های درجه ۱ و سایت های محلی در انواع بحران ها (درجه ۱، درجه ۲ و درجه ۳) کاربرد دارند. سایت های پشتیبان در مرحله بعد که باید جمعیت محدوده خود را پذیرش نمایند و در عین حال به مدیریت بحران در ستادهای محلی ملحق شوند.

Keywords:

Disaster risk management , temporary residence , earthquake , geographic information system , Semna , مدیریت بحران , اسکان موقت , زلزله , سیستم اطلاعات جغرافیایی , سمنان