کاربرد تحلیل سلسله مراتبی در مکان­یابی مناطق مستعد جمع­ آوری آب باران در حوضه شهری (مطالعه موردی: شهر بیرجند)

چکیده کمبود بارش و به دنبال آن کمبود آب یکی از مهمترین مشکلات مناطق خشک و نیمه خشک است. از جمله راه­های تامین آب برای این مناطق، جمع آوری و ذخیره آب باران است. مکان­یابی، یافتن مجموعه­ای از گزینه­های مکانی مناسب برای یک کاربرد خاص است که مسئله تصمیم­گیری چند معیاره با ساده­سازی، تعریف راهبردهای تصمیم­گیری و تسهیل پردازش­های مکانی می­تواند در مسائل مختلف تصمیم­گیری مکانی به شیوه­ های گوناگون استفاده شود. هدف از این تحقیق تعیین مکان­های مستعد برای جمع­ آوری آب باران در حوضه شهری بیرجند با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی می­باشد. در این پژوهش برای به دست آوردن مناطق مناسب برای جمع­آوری آب باران از ۵ معیار شیب، بارندگی سالانه، کاربری اراضی، فاصله از کانال سطحی و رودخانه در محدوده مطالعاتی استفاده شد. برای استفاده از این مدل ابتدا لایه­ های اطلاعاتی تهیه شده بر اساس نوع رابطه­شان با این پدیده طبقه­بندی و امتیازدهی شده و در نهایت وارد مدل شدند. لایه ترکیبی نهایی در چهار کلاس شامل پتانسیل بسیار بالا، بالا، متوسط و کم طبقه­بندی گردید. نتایج نشان داد معیارهای کاربری اراضی، فاصله از رودخانه و کانال سطحی به ترتیب وزن­های ۵۸۴/۰، ۱۵۱/۰ و ۱۴۰/۰ بیشترین وزن ها را به خود اختصاص داده­اند. در نهایت یازده نقطه مستعد جمع­ آوری آب باران در حوضه شهری بیرجند مشخص گردید.

Keywords:

Rain water harvesting , Analytical Hierarchy Process , Birjand urban basin , جمع ­آوری آب باران , مکان­یابی , تحلیل سلسله مراتبی , کاربری اراضی , حوضه شهری بیرجند