بررسی تاثیر الگوی توانمندسازی بر دیسترس دیابت و کنترل دیابت در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲

مقدمه: امروزه توانمندسازی بیمار به عنوان یک برنامه موثر در راستای تغییر رفتار در کنترل دیابت به شمار می آید. این مطالعه به منظور بررسی ارزشیابی الگوی توانمندسازی بر بهبود دیسترس دیابت و کنترل دیابت در بیماران دیابتی نوع ۲ شهر اصفهان طراحی و اجرا شد. روش: این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی شاهددار بود که ۱۴۰ بیمار در دو گروه مداخله و مقایسه پس از انجام پیش آزمون با انجام تخصیص تصادفی به روش بلوک های چهارتایی تصادفی شده وارد شدند. در مرحله پیش آزمون، کلیه اطلاعات دموگرافیک و مرتبط با سلامت و بیماری از بیماران اخذ گردید. سپس افراد گروه مداخله، در پنج گروه چهارده نفری تقسیم شده و در الگوی توانمندسازی با استفاده از استراتژی حل مساله گروهی و حمایت همسالان که براساس سازه های مدل طراحی شده بود شرکت نمودند. افراد گروه مقایسه آموزش رایج مرکز را طبق روال قبل ادامه دادند و به صورت جداگانه بدون تماس با گروه مداخله به تکمیل پرسشنامه ها اقدام نمودند. اهداف توانمندسازی در این مطالعه با مفهوم دیسترس دیابت و کنترل دیابت با شاخص HbA۱C مورد بررسی قرار گرفت. در پیگیری بلافاصله و سه ماه بعد ابزار دیسترس دیابت بررسی گردید. برای تجزیه و تحلیل داده از نرم افزار آماری SPSS v.۱۱.۵ و آزمون های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته ها: دو گروه از نظر متغیرهای دموگرافیک با یکدیگر تفاوت معناداری نداشتند (۰۵/۰دیسترس دیابت با استفاده از آزمون تکرار مشاهدات نشان داد که روند تغییرات نمرات میانگین در سه مرحله آزمون در گروه مداخله (۰۰۱/۰p و ۳۰/۹۰=f) و در گروه مقایسه از لحاظ آماری معنادار بود (۰۰۸/۰=p و ۰۸/۶=f). همچنین آزمون تی نشان داد که در دیسترس دیابت هر دو مرحله بلافاصله پس از آموزش (۰۰۱/۰p و ۰۰/۵-=t) و سه ماه بعد (۰۰۱/۰p و ۷۸/۷-=t)، بین میانگین های گروه مداخله و گروه مقایسه اختلاف معناداری وجود داشت و اثربخشی برنامه توانمندسازی تایید گردید. همچنین ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که متغیر دیسترس دیابت پس آزمون دوم و HbA۱C بین این دو متغیر ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد. به این معنا که با کاهش دیسترس دیابت، میزان HbA۱C هم کاهش می یافت (۰۰۱/۰p و ۵۹/۰=r). نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاکی از این است که آموزش مبتنی بر الگوی توانمندسازی در گروه مداخله با استراتژی های حل مساله گروهی و گروه همسالان دارای اثربخشی در مقایسه با آموزش های رایج دیابت در متغیر دیسترس دیابت و کنترل دیابت می باشد.

Keywords:

Educational program , empowerment model , diabetes distress , type ۲ diabetes , HbA۱C , برنامه آموزشی , الگوی توانمندسازی , دیسترس دیابت ,