ارزیابی گرفتگی منفذهای محیط متخلخل در پروژه های ذخیره-احیاء آبخوان با استفاده از پساب

سیستم ذخیره-احیاء آبخوان با استفاده از پساب، علیرغم مزیت‎هایی که دارد بر توان آبگذر محیط‎های متخلخل غیراشباع و اشباع تاثیر منفی می‎گذارد. بررسی این موضوع در قالب طرح پژوهشی کاربردی ذخیره-احیاء سفره‎آب‎زیرزمینی فشافویه انجام شد. مدل آزمایشگاهی به قطر ۲۰ سانتیمتر، ارتفاع ۲.۵ متر (محیط‎ غیر‎اشباع) و طول ۱۲.۵ متر (محیط ‎اشباع) در آزمایشگاه ساخته شد. جریان‎های ورودی‎خروجی و بار آبی در طول مسیر جریان به مدت ۷۰ روز اندازه‎گیری شد. در هفته اول میزان آب خروجی از lit/day ۶.۷ به lit/day ۲.۲ کاهش یافت و سپس مقدار آن به مدت ۳۲ روز به طور نوسانی بین ۲.۶ تا ۲.۱ لیتر در روز متغیر بود. سپس طی ۵ روز مقدار آن تا lit/day۴.۱ افزایش یافت و دوباره پس از ۷ روز مقدار آن تا lit/day ۲.۱ کاهش یافت. کاهش میزان نفوذپذیری و هدایت‎هیدرولیکی و در پی آن دبی خروجی به دلیل گرفتگی منافذ خاک طی فرایندهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی است نتایج نشان داد گرفتگی در ابتدا فیزیکی بوده و سپس با افزایش فعالیت باکتری ها و تولید گاز نیتروژن حاصل از فرایند دی‎نیتریفیکاسیون گرفتگی منافذ بیشتر شده به گونه ای که میزان نفوذ‎پذیری ۷۰درصد نسبت به شرایط اولیه کمتر شد و سپس با کاهش فعالیت باکتری‎ها میزان نفوذپذیری افزایش یافت. مطابق این نتایج در مدیریت ذخیره-احیاء آبخوان به این نکته باید دقت شود که با توجه به چرخه تغییرات نفوذپذیری و انتخاب دوره آیش مناسب برنامه‎ریزی دقیقی جهت تغذیه پساب در طول زمان در آبخوان انجام شود تا سیستم به طور پایدار در بلندمدت بتواند کارایی خود را حفظ کند.

Keywords:

آزمایشگاهی , هدایت هیدرولیکی , منافذ , ناحیه غیراشباع - اشباع