بررسی شگردها و الگوهای طنزپردازی در اشعار محمد علی افراشته

دهه ­های هزارو سیصد بیست و سی به دلیل وجود مسائل سیاسی-اجتماعی فراوان، دوره رونق­ طنز در ادبیات فارسی معاصر به شمار می رود. این مقاله به روش توصیفی، تحلیلی و با محوریت تکنیک­ های بلاغی و زبانی طنز محمدعلی افراشته­ (۱۲۸۷-۱۳۳۸)، شاعر معاصر، سعی در نمایش جلوه­ های تاثیر مفاهیم سیاسی-اجتماعی در طنز شاعر دارد. به این منظور، ابتدا بر اساس شواهد شعری، شگردهای طنز افراشته را منطبق بر نظریه­ های مشهور طنز، به دو دسته شگردهای بلاغی و زبانی تقسیم کرده ­ایم. سپس هریک از این­ دسته­ ها را تحت عناوینی چون: نقیضه، عناصر مختلف­ بلاغی و روش­ هایی­ مانند: انواع آیرونی، کارکردهای زبانی، عناوین طنزآمیز و... طبقه ­بندی کرده­ ایم.نتیجه بررسی­ ها نشان می دهد که افراشته به منظورارتقای وجه ادبی­ طنز و تاثیر بیبشتر بر مخاطب، از شگردهای رایج وسبکی طنز، استفاده کرده و با بهره گیری از زبان توده مردم، بدون توجه به ملاحظات امنیتی در عصر پهلوی دوم به انتقاد صریح از مسائل سیاسی، اجتماعی  پرداخته است.

Keywords:

محمدعلی افراشته , طنز سیاسی- اجتماعی , تکنیک های زبانی و بلاغی طنز , عصر پهلوی