بررسی تبعات اثرگذاری کیفرشناسی نوین بر نظام عدالت کیفری ایران با نگاهی بر آموزه های فقهی

کیفرشناسی نوین رویکردی است مبتنی بر عدالت سنجشی؛ بدین معنا که با به کارگیری معیار ارزیابی خطر جرم برای جامعه، به طبقه بندی مجرمین می پردازد و از این رهگذر الگوی مدیریت هزینه-فایده را نیز به کار می گیرد. کیفرشناسی نوین، متضمن سیاست دوگانهی کیفردهی سخت گیرانه و حبس زدایی است. در حوزه فقه، مجازات ها در ابواب حدود، قصاص، دیات و تعزیرات بحث شده است؛ از آن جا که در جامعه ما بیش ترین جرایم ارتکابی از نوع تعزیری است، لذا در این زمینه، ظرفیت فقهی مناسبی جهت اتخاذ سیاست دوگانه ی کیفرشناسی نوین وجود دارد تا از این رهگذر بتوان الگوی مدیریت هزینه-فایده را اعمال نمود. تحقیقات ما نشان داد، نظام عدالت کیفری ایران با تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و کاربست معیار خطر در نظام درجه بندی مجازات ها و وارد نمودن مجازات های اجتماعی در ادبیات تقنینی، سعی در اتخاذ رویکردی اجتنابی از صرف هزینه های هنگفت در اجرای مجازات حبس داشته است. تحولی که علیرغم کارکردگرایی ذاتی، با جنبه های چالشی چون عوام گرایی و امنیت گرایی در تفسیر معیار خطر مواجه است.

Keywords:

کیفرشناسی نوین , نظام کیفری , مدیریت خطر جرم , معیار فقهی خطر