بررسی و تحلیل طلب در اندیشه عطار و مولوی، در منطق الطیر و مثنوی

طلب نشانه­ای زبانی است که در عرفان اسلامی به اصطلاحی پرکاربرد تبدیل شده است. برای آن که جایگاه طلب در تصوف اسلامی معلوم شود، ناگزیر باید عرفان را به عنوان یک نظام در نظر گرفت. نظامی که در یک نگاه بر سه ستون شریعت، طریقت و حقیقت بنا نهاده شده است. در این ساختار «سلوک» از طریقت منشعب می­گردد و طلب، اولین گام در سلوک عارفانه به شمار می­آید. بنابراین طلب جزیی جدایی­ناپذیر از ساختار عرفان است و تقریبا در تمام آثار عرفانی رد پای آن را می­توان دید. اما در این میان دو عارف بزرگ ایران و جهان، عطار و مولوی به فراوانی از آن سخن گفته و ویژگی­های آن را تشریح کرده­اند. طلب در اندیشه عطار اولین وادی، از وادی های هفت گانه سلوک به شمار می آید و بدین ترتیب باید آن را یکی از اجزای تعیین­کننده دستگاه فکری او دانست. اما در مثنوی اساسا یک نظم فکری که بتوان جای اجزای اندیشه مولانا را در آن تشخیص داد، وجود ندارد. بنابراین طلب هم بنابراین طلب هم، در مثنوی، نه یک وادی از وادی­های طلب دانسته شده و نه در جای مشخصی از آن سخن به میان آمده است. بلکه در همه جای مثنوی می تواند حضور داشته باشد. بی­تردید یافتن و دسته­بندی کردن و سنجیدن آن ها با اندیشه عطار کاری دشوار است.حاصل این پژوهش نشان می دهد که عطار و مولوی طلب را آغاز سلوک و ابزار تحقق صدق و سلامت نفس و سعادت انسان می دانند. داده های این پژوهش با روش کتابخانه­ای به دست آمده و پس از دسته­بندی با روش کیفی توصیف شده است.

Keywords:

تصوف , سلوک , طلب , عطار , مولوی