ارزیابی تناسب اراضی زراعی دیم با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار (مطالعه موردی: حوضه سملقان)

آگاهی از نوع و درصد کاربری و پوشش های مختلف، نیازی بنیادی جهت شناخت و مدیریت منطقه است. بنابراین در این راستا ارزیابی پتانسیل اکولوژیکی جهت کاربری کشاورزی بر اساس اصول، الگوها و دستورالعمل های صحیح در راستای بهره گیری درست و اصولی براساس توانمندی طبیعی منطقه و ممانعت از تخریب و فرسایش بیشتر ضروری به نظر می رسد. هدف از این پژوهش، تعیین تناسب اراضی برای فعالیت کشاورزی دیم در حوضه سملقان می باشد. معیارهای ارزیابی شامل تغیرات شیب و ارتفاع، همسایگی با منابع آبی، اراضی کشاورزی و دیم، آبادی ها، وضعیت خاک، تناسب، بارش، همسایگی با آبراهه براساس الگوها و دستورالعمل های پیشنهادی استخراج شده از منابع علمی در تناسب سازی و استعدادیابی مکانی اراضی دیم می باشد. در ادامه با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) وزن دهی معیارها و زیرمعیارها انجام پذیرفت و در نهایت کلیه لایه ها با روش ترکیب خطی وزن دار (WLC) در نرم افزار ادریسی تلفیق شدند. نتایج نشان داد که در مجموع، ۶۴/۹۴ درصد از منطقه برای فعالیت کشاورزی دیم دارای پتانسیل می باشد. همچنین از حدود ۱۰۶۰ کیلومترمربعی که برای کشاورزی دیم درجه ۳ و ۴ در منطقه موردمطالعه قابلیت اجرا دارد، فقط در ۴/۲۴۵ کیلومترمربع معادل حدود ۲۲ درصد آن در منطقه به صورت بالفعل استفاده متناسب انجام می گیرد که در این مناطق، بدلیل مناسب بودن شرایط، فعالیت های کشاورزی بایستی تقویت و توسعه یابد. بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش، بین کاربری فعلی اراضی و پتانسیل سرزمین برای کشاورزی دیم در منطقه، رابطه ی متعادلی برقرار نیست که این امر قطعا موجب تضییع منابع خواهد شد.

Keywords:

تناسب اراضی , فرآیند تحلیل سلسله مراتبی , حوضه سملقان , ترکیب خطی وزن دار.