واکاوی و بررسی اندیشه علامه مجلسی در تحلیل روایات تاویلی آیات قرآن با تکیه بر بحار الانوار و مرآه العقول

روایات تاویلی آیات قرآن، در دو کتاب بحار الانوار و مرآه العقول اثر علامه مجلسی، به قدری فراوان است که نیازمند سبکشناسی تحلیل این روایات از منظر ایشان است. مساله نوشتار حاضر، کشف روشمند الگوی علامه مجلسی در تحلیل روایات تاویلی آیات قرآن است. در نگاه اول، علامه مجلسی به عنوان شخصیتی اخباری بایسته است از همان شیوه اخباریان در روایات تاویلی بهره برد، ولی آنچه در این دو اثر مشهود است، تمایز روش ایشان با شیوه شناخته شده اخباریان است. با توجه به عدم کفایت تحقیقات پیشین، این مساله به روش توصیفی- تحلیلی واکاوی گردید و نتیجه آن شد که نظرگاه علامه مجلسی به روایات تاویل قرآن، نگاه یک اخباری صرف نبوده، بلکه ایشان در دوره نزاع اصولی و اخباری، در قامت یک اخبارگرای اصولی معتدل، با اتخاذ رویکرد معنایی به مقوله تاویل، موفق به ارائه اصول و ضوابطی برای پذیرش تاویل صحیح قرآن، همچون تطابق با ظاهر آیات، مناسبت میان ظاهر و باطن، مطابقت تاویل با ضرورت عقلیه و اضطرار و ملاک بودن عموم لفظ و نیز مویداتی مثل معاضدت سیاق، معاضدت دیگر روایات و موافقت با قرائت صحیح گردیده است.

واکاوی و بررسی اندیشه علامه مجلسی در تحلیل روایات تاویلی آیات قرآن با تکیه بر بحار الانوار و مرآه العقول Keywords:

کلیدواژه ها: علامه مجلسی , روایات تاویلی , ضابطه تاویل , ظاهر قرآن , باطن قرآن