بررسی تعارض ادله در اصول فقه

نظریه حکومت و ورود از ابتکارات شیخ انصاری به شمار می آید که در استنباط احکام شرعی و در برخورد با ادله کاربرد فراوان دارد. نظریه های حکومت و ورود در بحث تعارض مورد استفاده قرار گرفته است و به نوعی راهگشای آن می باشد. تعارض عبارتست از ناسازگاری مدلول دو دلیل به گونه تناقض و یا تضاد به صورت دو مقوله مستقر و غیر مستقر عنوان شده است ؛ به عبارتی هرگاه واقعا_ میان مدلول تنافی به گونه ای تناقض یا تضاد وجود داشته باشد آن را تعارض مستقر می نامند، ولی در مواردی که هرچند به نظر اول میان ادله تعارض وجود داشته باشد، اما پس از اندک تاملی عرف به راه حل آن به آسانی دست یابد و در واقع به علت فقدان شرایط تضاد و تناقض ، تعارضی وجود نداشته باشد آن را تعارض غیر مستقر (ظاهری) می نامند. نظریه های حکومت و ورود از راهحل های رفع تعارض غیرمستقر (ظاهری) می باشند گرچه از دیگر روشهایی نظیر تخصیص و تخصص هم می توان بهره جست .در حکومت ابتدا دلیل عامی برای موضوعی وجود دارد، سپس دلیل دوم برخی از افراد دلیل اول را از موضوع آن به طورعتباریا و تعبدی (نه واقعی ) خارج می کند تا آن افراد از حکم خارج شوند و برعکس آن هم می شود که برخی از افراد که حقیقتا داخل در موضوع دلیل عام نمی باشند به طور تعبدی داخل در موضوع دلیل عام نماید و در نظریه ورود، افرادی را که واقعا_ جزء حکم عامی هستند را تعبدا (به موجب قانون یا شرع) از شمولقانون خارج یا افرادی که واقعا جزء حکم عامی نیستند را تعبدا (به موجب قانون یا شرع) وارد آن قانون نمود.

Keywords:

تعارض ادله , حکومت , ورود , تخصیص , تخصص