بررسی جلوه های عنصر زمان در مقامات حریری بر اساس ساختارهای نظریه گفتمان روایی ژرار ژنت

زمان تنها عنصر تاثیرگذار در منطق روایت نیست؛ اما در روایت گری نقشی اساسی دارد. زمان در روایت شناسی بر اساس فرایندهای نظم و ترتیب، تداوم روایت و تکرار یا بسامد بررسی می شود و ژرار ژنت از بزرگترین نظریه پردازان در زمینه زمان در گفتمان روایی است که به طور کامل به این جنبه ها پرداخته است. رویکرد این پژوهش، بررسی عنصر زمان در مقامات حریری و تاثیر آن بر گفتمان روایی مقامه ها بر اساس روش نقدی ژرار ژنت است. این واکاوی با بررسی رابطه میان طول زمان داستان و طول زمان گفتمان به این نتایج دستیافت که اغلب روایت ها زمان پریشی دارند و زمان پریشی ها بیشتر از نوع پس نمایی هستند و حدود «۳۳/۱۰ %» را به خود اختصاص داده اند و گاهی زمان داستان بر زمان سخن پیشی می گیرد و کاربرد آن حدود «۸۴/۰ %» است. سرعت روایت ها بر اساس سه حالت «شتاب مثبت، واشتاب و شتاب ثابت» بررسیشد و نشان داده شد که شتاب ثابت بیشترین میزان کاربرد را در مقامات حریری با «۴۵/۴۳ %» دارد. و پس از آن حدود «۴۴/۱۲ %» از مقامات حریری به خاطر بهره گیری از تلخیص و حذف با شتاب مثبت پیش می رود. و عامل شتاب منفی مقامه ها توصیف های جزئی و پی درپی در سراسر روایت هاست که «۱۴/۱۸ %» را به خود اختصاص داده اند. و تکرار روی دادها در یک سیر حرکت نمی کند و از انواع بسامد برای بیان روی دادها بهره گیری می شود که برخی از آن ها خاص سبک حریری است. بسامد بازگو «۰۴/۸ %» و مفرد «۵۸/۳ %» به ترتیب بیشترین کاربرد را دارند و بسامدهای شباهت «۴۲/۰ %»، چندگانه «۰۵/۱ %» و تکراری «۶۸/۱ %» به ترتیب کمترین کاربرد را به خود اختصاص داده اند.

Keywords:

زمان , گفتمان روایی , ژنت , مقامات حریری