تاریخچه تربیت بدنی در آموزش و پرورش ایران

تربیت بدنی در لغت به معنای پرورش بدن به کمک ورزشهای مختلف است و اگر مجموعه این فعالیت ها متناسب با ویژگی های سنی انجام شود، فرد را برای یادگیری مهارتهای مختلف ورزشی آماده می کند.حفظ سلامت ،تعمیم بهداشت ،رشد قوای جسمانی ،کسب شادابی و نشاط،میل به موفقیت در وظایف حرفه ای و شغلی از اهداف مهم تربیت بدنی محسوب می شود.به گفته »سقراط« مهم ترین اصل در زندگی ،سلامت و تندرستی است که می توان آن را از طریق فعالیت های بدنی به دست آورد.در مورد ورود رسمی تربیت بدنی به نظام تعلیم و تربیت ،هر چند سازمان نوین فرهنگی ایران با تاسیس دارالفنون توسط امیر کبیر در سال ۱۲۷۷ هجری شمسی پایه گذاری شد،اما نخستین قدم برای به رسمیت بخشیدن به ورزش در مدارس در قانون اساسی فرهنگ مصوب ۱۲۹۰ هجری شمسی برداشته شد که در آن قانون به امر تربیت بدنی و پرورش جسم دانش آموزان اشاره صریح شده است .درسال ۱۳۰۶ هجری شمسی براساس قانونی که از تصویب مجلس شورای ملی سابق درس ورزش و تربیت بدنی بصورت اجباری جزء برنامه های درسی همه مقاطع تحصیلی دبستانی و دبیرستانی قرار گرفت که به موجب این قانون در هر روز یک ساعت از برنامه دانش آموزان به درس ورزش و تربیت بدنی اختصاص می یافت ،اما اجرای این قانون عملا امکان پذیر نبود،زیرا امکانات اجرایی آن فراهم نشده بود.در سال ۱۳۱۳ دوره های تعلیماتی کوتاهی برای تربیت مربیان تربیت بدنی برگزار شد و بیش از یکصد نفر به تدریس تربیت بدنی در مدارس مشغول شدند در سال ۱۳۱۷ نیز دانشسرای مقدماتی تربیت بدنی تاسیس و به آموزش هنر آموز تربیت بدنی پرداخت .مسابقات ورزشی از سال ۱۳۱۴ در رشته های مختلف ورزشی بین دانش آموزان،دانشجویان و گروه های آزاد زیر نظر انجمن پیشاهنگی و تربیت بدنی برگزار می شد.اما از سال ۱۳۲۰ تشکیلات ورزش در وزارت فرهنگ آن زمان بوجود آمد.در بهار ۱۳۳۱ به موجب دستور وزارت فرهنگ کمیسیونی جمعا چهارساعت ورزش در هفته را(در دو بعد از ظهر)برای چهارساله دوم تحصیلی مقرر شود.برای نخستین بار در سال ۱۳۳۴ مسابقات قهرمانی آموزشگاه های کشور با شرکت قهرمانان منتخب آموزشگاه های استان ها درتهران برگزار گردید.در سال ۱۳۳۵ اداره کل تربیت بدنی در وزارت فرهنگ تاسیس گردید و در سال ۱۳۵۷ با توجه به گستردگی کار و مسئو لیت اداره کل تربیت بدنی و با درنظر گرفتن آمار فزاینده دانش آموزان،اداره کل تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش به معاونت ورزش وزارت مذکور ارتقاء یافت اما در سال ۱۳۵۸ بار دیگر به اداره کل تربیت بدنی تبدیل وضعیت داد.در سال های پس از پیروزی انقلاب نیز برنامه های تربیت بدنی و همچنین تشکیلات تربیت بدنی دستخوش تغییرات فراوانی بوده و فراز و نشیب های زیادی به خود دیده است از جمله آن حذف معلم متخصص تربیت بدنی برای کلاس های اول،دوم،سوم ابتدایی از سال ۱۳۷۴ به بعد همچنین حذف کامل معلم متخصص ورزش از دوره های ابتدایی عدم گنجاندن درس ورزش در دوره پیش دانشگاهی و تغییرات چند باره تشکیلات ورزش و تربیت بدنی در وزارت آموزش و پرورش از معاونت مستقل تا ادغام با سایر معاونت ها و اداره کل تصویب قانون برنامه چهارم توسعه که به موجب آن ساعات درس تربیت بدنی تا پایان برنامه ی مذکور باید به سه ساعت در هفته افزایش یابد،هرچند این مصوبه هنوز به طور کامل شکل اجرایی به خود نگرفته است و با وجود اینکه سال ۱۳۸۸ سال آخر برنامه چهارم توسعه می باشد این قانون فقط درنقاط اندکی از کشوربرای دوره ی راهنمایی و به شرط وجود نیرو و بودجه کافی اجرا می شود.به طور کلی می شود گفت که تربیت بدنی همیشه در متن قانون وجود داشته است اما اجرای آن همیشه با مشکلاتی مواجه بوده است . پیشینیان ما در روزگاران کهن از توجه به سلامت تن ،توان جسمانی و تاثیر آن در زندگی غافل نبوده و به تجربه دریافته اند که به خاطر زندگی بهتر،سلامت جامعه ،توسعه و پیشرفت و دستیابی به تمدن مناسب ،به عقل سالم و بدن سالم نیاز دارد.از این رو،بیش از بیست و پنج قرن،ایرانیان زیر نظر دولت برنامه های ورزشی منظمی را برای کودکان،نوجوانان،جوانان و بزرگسالان تدارک دیده بودند که با نظم و جدیت تمام به مورد اجرا می گذتاشتند.اگرچه انگیزه اساسی پرداختن به ورزش درایران باستان ایجادآمادگی نظامی و جنگی به منظور دفاع ازمیهن بوده است اما اموزش این فنون همواره با اموزش اخلاقی نیز همراه بوده و هدف هایی همچون اموزش مدیریت قضاوت و بلاغت را نیز دربرگرفته است

Keywords:

تربیت بدنی , ورزش , ایران باستان , مدرسه , دانش آموزان , تاریخچه تربیت بدنی , سازمان تربیت بدنی