عالم مثال از منظر قرآن با تکیه بر تفسیر المیزان علامه طباطبایی ره

این مقاله به بررسی موضوع عالم مثال از منظر قرآن با تکیه بر تفسیر المیزان علامه طباطبایی می پردازد. به این ضرورت که در وجود عالم مثال بین اندیشمندان اختلاف نظر وجود دارد در حالی که مهترین مساله در معرفت شناسی ، شناخت وجود انسان است ، زیرا بدون شناخت انسان سایر معرفت ها بی فایده یا ناقص خواهد بود. بنابراین شایسته است که در کنار ضرورت عقلی شناخت انسان، از منظر اسلام - عنی قرآن و سنت - نیز به این مساله بپردازیم . از میان اندیشمندان مسلمان، علامه طباطبایی (رحمه الله علیه ) از جمله اسلام شناسانی است که هر مساله ای را با در نظر گرفتن ابعاد و جوانب مختلف آن تحلیل می کند. علامه طباطبایی (رحمه الله علیه ) انسان موجودی مرکب از جسم و روح است که در مراتب وجودی از سه مرتبه طبیعی (مادی )، برزخی (مثالی )، و اخروی (عقلی ) برخوردار است . با توجه به این که عوالم مادی و معنوی تابع وجود انسان اند، مراتب سه گانه مذکور نیز در اثر کمالات حاصل از طی کردن آن ها تحقق عوالمی سه گانه را به دنبال دارد. مرتبه عقلی ، بالاترین مرتبه کمال انسانی و نشان دهنده حقیقت اوست عالم مثال(عالم برزخ) بین عالم مجرد محض عالم ماده قرار دارد . علامه طباطبایی عالم مثال را مرتبه ای از وجود میدانند که فاقد ماده می باشد، اما آثار ماده از قبیل شکل ، مقدار، وضع غیر آن را دارد.. علامه طباطبایی نیز علاوه بر ارائه برهان عقلی قاعده امکان اشرف، تشکیک و اصالت وجود و ادراکات حضوری ، با استناد به آیات و روایات نیز به اثبات عالم مثال پرداخته است . وی با اعتقاد به عالم مثال و ارائه مبانی و دیدگاههایی فلسفی راهگشای بسیاری از مسائل معرفت شناسی ، معادشناسی و وجودشناسی بودهاند و بسیاری از مشکلات دینی و عرفانی و فلسفی را حل و فصل کرده اند.سوال اصلی تحقیق حاضر چگونگی مفهوم و مصداق عالم ذر از نگاه تفسیری و فلسفی علامه طباطبایی ، است . در این جستار، به روش توصیفی تحلیلی ، به بیان طرح سه محور، مفهوم عالم مثال ، اثبات آن و ویژگی های آن از دیدگاه علامه پرداخته می شود.

Keywords:

عالم مثال , برزخ , عقل , قران , روح , مجرد.