تحلیل اثر صرفه های ناشی از مقیاس بر تجارت درون صنعت در ایران: مورد صنعت پتروشیمی

در اوایل دهه 1960 تناقص های آماری در نظریه های سنتی تجارت بین الملل دیده شده که باعث گردید اقتصاددان ها به مطالعه این تناقص های آماری نسبت به نظریه های سنتی روی آورند. تفاوت نظریه های سنتی با نظریه های نوین تجارت بین الملل در این است که نظریه های سنتی تجارت بین الملل،تجارت را بر اساس تفاوت ساختار اقتصادی کشورها توضیح می دادند اما نظریه های نوین، شباهت ساختار اقتصادی را مد نظر قرار می دهند. نظریه های نوین، تجارت بین ا لملل را به دو نوع تجارت بین صنعت و تجارت درون صنعت تقسیم کرده اند. تجارت درون صنعت که در این مطالعه نقش محوری دارد، از دو گروه متغیرها تأثیر می پذیرد که شامل: عوامل خاص کشوری و عوامل خاص صنعت می باشد. در این مطالعه از عومل خاص صنعت که شامل صرفه جویی های ناشی از مقیاس، ساختار بازار، تمایز محصول و مخارج تحقیق و توسعه می باشد، استفاده گردیده است که تأکید بیشتر بر تأثیر صرفه جویی های ناشی از مقیاس می باشد. در این مطالعه با استفاده از داده های سری زمانی مربوط به دوره 2009-1997 تجارت درون صنعت در صنعت پتروشیمی و تأثیر صرفه جویی های ناشی از مقیاس بر آن بررسی می شود. این داده ها به صورت ماهانه و بر اساس کدهای 2 رقمی سیستم هماهنگ استاندارد شده می باشد. الگوی به کار رفته در این مطالعه نیز الگوی حداقل مربعات جملات خطای خطی می باشد. نتایج نشان می دهد ساختار بازار مسلط بر تجارت درون صنعت در صنعت پتروشیمی ایران، یک ساختار انحصار چند جانبه می باشد. بجز صرفه جویی های ناشی از مقیاس، مابقی عوامل خاص صنعت تأثیر مثبت بر تجارت درون صنعت در صنعت پتروشیمی ایران دارند. تمام عوامل مؤثر بر تجارت درون صنعت در این مطالعه از ظریب معناداری بالایی از نظر آماری برخوردارند. صرفه جویی های ناشی از مقیاس بر تجارت درون صنعت، صنعت پتروشیمی تأثیر منفی دارد.

Keywords:

تجارت درون صنعت , صرفه جویی های ناشی از مقیاس , تمایز محصول , ساختار بازار , مخارج تحقیق و توسعه , صنعت پتروشیمی