منابع استنباط احکام از نظر محمد احمد خلف الله و نقد آن

خلف الله، نواندیش مصری و شاگرد امین خولی، قواعدی شرعی را برای تحقق هدف تفسیر ادبی و ارائه راهکار برای حل مشکلات اجتماعی مبتنی بر نص صریح قرآن و بیان توضیحی پیامبر(ص) درباره آن، استخراج کرده است. او منبع بودن قرآن در استنباط احکام را صرفا در مواردی که دلالت قطعی باشد، روا خوانده و ارتباط انسان با خدا را عملی شخصی دانسته که در آن تشخیص هر فرد برای خودش حجت است و قول فقیه الزام آور نیست. از نظر او پس از ختم نبوت، امور اجتماعی سیاسی که نصی ندارد، به عقل بشر واگذار شده و معیار آن مصلحت است که تشخیص آن نیز با کارشناسان است. این دیدگاه فقهی با جهت دهی به اندیشه روشنفکران سنی و شیعه در حداقلی کردن گستره دین و دامن زدن به سکولاریسم نقش موثری دارد. از آنجا که منابع هر نظریه فقهی بخش اصلی آن است، نقد منابع خلف الله در استنباط احکام اهمیت می یابد و نقاط ضعف این نظریه و نتایجش را آشکار می سازد. این مقاله به روش تحلیلی و با رویکردی انتقادی منابع این نظریه و نحوه به کارگیری آن را ارزیابی می کند. اصالت بخشی به عقل مصلحت اندیش، قرآن بسندگی، اعتباربخشی به اجتهاد غیر متخصصان، تفکیک غیر مستدل مسائل دنیایی از عبادات و عقاید و کاستن از گستره احکام شرعی در امور دنیایی چالش های این نظریه اند.

منابع استنباط احکام از نظر محمد احمد خلف الله و نقد آن Keywords:

خلف الله , منابع , عقل , اجتهاد , مصلحت , قرآن