تعیین الگوهای رفتار اقلیم در مناطق مختلف ایران بر اساس تحلیل طیفی و خوشه بندی مقادیر حدی بارش و دما

رویدادهای آب‎وهوایی حدی، پدیده هایی هستند که از نظر فراوانی، کمیاب و درجه‎شدت بالا دارند و در هنگام وقوع آنها، بوم سامانه و ساکنان منطقه به‎دشواری می توانند خود را با تغییرات ایجادشده تطبیق دهند. از آنجاکه بستر رخداد رویدادهای آب‎وهوایی حدی، شرایط دمایی و بارش های حدیاست؛بنابراین،بررسی داده های اقلیمی حدیدر این مورد ضروری به نظر می‎رسد. یکی از مباحث مهم در شناخت رفتار اقلیمی مناطق مختلف، تعیین مناطق هم‎رفتار اقلیمی است. منطقه بندی اقلیمی مناطق مختلف بر اساس داده های حدی اقلیمی، می تواند به تصمیم‎گیرندگان و برنامه ریزاندر امر مدیریت بحران های ناشی از رویدادهای آب‎وهوایی حدی یاری رسانده و همچنین به درک بیشتر شیوه‎ی رفتار مناطق مختلف در شرایط حدی کمک کند. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل طیفی و خوشه بندی، یک منطقه بندی اقلیمی برای ۶۵ ایستگاه سینوپتیک سازمان هواشناسی کشور ارائه شده است. نشانک های اقلیمی مورد استفاده، شامل حداکثر بارش ۲۴ ساعته‎ی ماهانه، دمای بیشینه و کمینه‎ی ماهانه و همچنین سری زمانی داده های اقلیمی مربوط به دوره‎ی زمانی سال‎های ۱۹۸۶ تا ۲۰۰۵ میلادی هستند. به‎منظور نیل به منطقه بندی مناسب،نخست با استفاده از روش تحلیل طیفی، مشخصات طیف های اصلی نشانک های اقلیمی، شامل دامنه و بسامد، محاسبه‎شده سپس خوشه بندی با استفاده از روشی قطعی (K-means) انجام پذیرفته است. نتایج به‎دست‎آمده گویای تنوع رفتاری مشخصات حدی در مناطق مختلف اقلیمی است، به‎گونه‎ای که لزوما یک سامانه اقلیمی خاص بر مناطق هم‎رفتار حاکم نیست، در این خصوص تکینه بودن رفتاری ایستگاه های رامسر و کنارک چابهار جالب توجه است.

Keywords:

الگوهای رفتار اقلیم , تحلیل طیفی , خوشه بندی , مقادیر حدی بارش و دما , منطقه بندی