تاثیر محلول پاشی سالیسیلیک اسید و سیلیس بر بهبود کیفیت میوه خرما (Phoenix dactylifera) رقم مضافتی

سابقه و هدف: خرما یکی از میوه های مهم و استراتژیک در ایران است که سهم عمده‎ای در تامین اشتغال و معیشت مردم ایفا می نماید و بخشی از آن نیز به خارج از کشور صادر می گردد. بهبود کیفیت میوه خرما از طریق محلول پاشی با تنظیم کننده های رشد گیاهی و عناصر غذایی مختلف می تواند هم در بهبود معیشت و هم در افزایش صادرات آن موثر باشد. این پژوهش با هدف بهبود کیفیت میوه خرما رقم مضافتی از طریق بررسی برخی پاسخ های میوه خرما و همچنین برخی ویژگی های فیزیولوژیکی درخت خرما به محلول پاشی با تنظیم کننده رشد گیاهی سالیسیلیک اسید و عنصر سیلیس صورت پذیرفت.مواد و روش ها: این پژوهش در سال ۱۳۹۸، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در یک باغ تجاری خرما در شهرستان ایرانشهر استان سیستان و بلوچستان اجرا گردید. درختان خرما مورد مطالعه رقم مضافتی بودند که همگی ۱۴ سال سن داشتند که با فاصله ۷ × ۷ متر از هم دیگر قرار داشتند. سالیسیلیک اسید و سیلیس به ترتیب شامل سه سطح صفر، ۲۰۰ و ۴۰۰ میلی گرم در لیتر و صفر، ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی گرم در لیتر بودند. پس از اعمال تیمارها، نمونه های تازه برگ و میوه خرما به آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی دانشگاه تحصیلات تکمیلی و فناوری های پیشرفته کرمان منتقل گردید و برخی ویژگی های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی برگ درختان خرما اندازه گیری گردید. افزون بر این، برخی ویژگی های مربوط به کیفیت میوه خرما نیز مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که اثر برهمکنش سالیسیلیک اسید و سیلیس برای همه ویژگی های مورد مطالعه معنی دار شد و به صورت قابل توجهی باعث بهبود کیفیت میوه خرما گردید. ویژگی های میوه خرما نظیر وزن خوشه و وزن میوه تحت تاثیر برهمکنش سطوح ۲۰۰ میلی گرم در لیتر سالیسیلیک اسید و ۲۰۰ میلی گرم در لیتر سیلیس به ترتیب به میزان ۳۴ و ۳۶ درصد و طول میوه، وزن هسته و اندازه هسته تحت تاثیر ۲۰۰ میلی گرم در لیتر سیلیس به ترتیب ۱۶، ۵ و ۱۴ درصد افزایش پیدا کردند. افزون بر این، ویژگی های فیزیولوژیکی رنگیزه های فتوسنتزی، آمینو اسیدهای آزاد، قندهای احیا کننده، پروتئین های محلول و آنتی اکسیدان های آنزیمی نیز تحت تاثیر برهمکنش سالیسیلیک اسید و سیلیس به صورت چشمگیری افزایش پیدا کردند. برهمکنش سطوح ۴۰۰ میلی گرم در لیتر سالیسیلیک اسید و ۱۰۰ میلی گرم در لیتر سیلیس بیش ترین تاثیر را بر کیفیت میوه خرما و ویژگی های فیزیولوژیکی درختان خرما داشت و می توان جهت افزایش بهبود کیفیت میوه خرما مورد استفاده قرار بگیرد.نتیجه گیری: محلول پاشی با تنظیم کننده رشد گیاهی سالیسیلیک اسید و عنصر سیلیس باعث بهبود قابل توجه کیفیت میوه خرما شد که بخشی از این تاثیر به صورت مستقیم و بخشی دیگر به صورت غیرمستقیم از طریق تاثیر بر ویژگی های فیزیولوژیکی برگ درخت بود. افزایش رنگیزه های فتوسنتزی، آمینواسیدهای آزاد و قندهای احیا کننده برگ های درخت خرما تحت تاثیر سالیسیلیک اسید و سیلیس، منجر به فتوسنتز بیش تر و افزایش مواد غذایی برگ می گردد. این امر باعث تغذیه بهتر میوه های خرما و سرانجام افزایش اندازه آن ها می گردد. نتایج نشان داد که اثر برهمکنش سطوح ۴۰۰ میلی گرم در لیتر سالیسیلیک اسید و ۱۰۰ میلی گرم در لیتر سیلیس بیش ترین تاثیر را بر کیفیت میوه و ویژگی های فیزیولوژیکی برگ درخت خرما دارد.

Keywords:

آنتی اکسیدان های آنزیمی , پارامترهای رشدی , عناصر و ویژگی های بیوشیمیایی