ارزیابی توان اکولوژیک کشاورزی استان البرز با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل سلسله مراتبی

ارزیابی دقیق از منابع و توان اکولوژیک اراضی، موجب ارتقاء بهره­ برداری صحیح از اراضی می­شود. این مطالعه با هدف شناسایی و مدل­سازی منابع اکولوژیکی اراضی کشاورزی استان البرز انجام شد. برای تهیه­ ی نقشه توان اکولوژیک، لایه های منابع اکولوژیکی موثر در کاربری­های زراعت آبی، دیم، باغ و درختکاری طبق روش پارامتریک و سپس محاسبه ضریب اهمیت هر معیار با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و مقایسه زوجی معیارها تعیین شد. نقشه رقومی توان اکولوژیکی کشاورزی بر اساس وزن­دهی و تلفیق نقشه­ ی معیارها به همراه لایه­ های اطلاعاتی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) تهیه شد. نتایج نشان داد که ۶/۲۲ درصد از اراضی دارای توان مناسب زراعت آبی هستند. همچنین، ۷۰۶۹۹ هکتار از اراضی برای باغ و درختکاری مناسب هستند که در مقایسه با سطح زیر کشت فعلی (۳۳۹۷۱ هکتار) ۴۷% (معادل ۳۶۷۲۸ هکتار) بالاتر است که این مقدار در حال حاضر تحت کاربری دیگری قرار دارد. توان اکولوژیک استان برای زراعت دیم ۹۰۶۴ هکتار برآورد شد که در حال حاضر بدون توجه به توان اراضی، ۲۰۰۹۷ هکتار از اراضی زیر کشت دیم است. با­توجه ­به نتایج حاصل از این پژوهش، حدود ۷۰ درصد از اراضی استان البرز دارای توان اکولوژیک کشاورزی هستند. این درصورتی است که بین کاربری فعلی و توان اکولوژیکی تطابق و همخوانی وجود ندارد. بیش ترین عدم تطابق آن ها در شهرستان اشتهارد در کاربری زراعت آبی و در شهرستان­های ساوجبلاغ و نظرآباد در کاربری باغ و درخت کاری به چشم می خورد.

Keywords:

آمایش سرزمین , پتانسیل منابع ارضی , سیستم های مکان-مبنا , کاربری کشاورزی , ماتریس مقایسه زوجی