قدرت و پادقدرت جنسیتی در سینمای ایران، مقایسه تطبیقی آثار تهمینه میلانی و رخشان بنی اعتماد

در نظریههای مربوط به اعمال قدرت، عدهای از اندیشمندان معتقدند قدرت عموما از طریق مکانیسمهای «متنی» بر جامعه اعمال میشود. این پژوهش سعی در شناخت مکانیسمهای متنی اعمال قدرت جنسیتی دارد. پرسش پژوهش حاضر این است که سینما با چه مکانیسمهایی در راستای انقیاد زنان حرکت میکند و به تحکیم گفتمان مردسالاری میپردازد؟ همچنین، در سینما چگونه گفتمان زنان به واسازی این الگوی اعمال قدرت میپردازد؟ برای پاسخ به پرسشهای پژوهش، با بهرهگیری از تحلیل انتقادی گفتمان و رویکرد ترکیبی پلگی و وداک و مفاهیمی همچون منازعه گفتمانی، سوژه سازی بر مبنای استیضاح، خلق فانتزی و آلودهانگاری، چگونگی اعمال قدرت جنسیتی را در آثار تهمینه میلانی و رخشان بنی اعتماد تفسیر کردیم. یافته های پژوهش نشان میدهد آثار تهمینه میلانی متونی تک صدایند و اعمال قدرت و بهرهگیری از مکانیسمهای اعمال قدرت عمدتا از جانب گفتمان مردسالاری برای اعمال سلطه استفاده شده است. آثار رخشان بنی اعتماد فرم دموکراتیکی دارد و امکان سخنگویی برای همه گفتمانها فراهم است. همچنین، قدرت در میان گفتمانهای مختلف توزیع شده و همه گفتمانها از مکانیسمهای اعمال قدرت بهره میبرند و زنان نیز با بهره گیری از آن ها از امکانهای مقاومت برخوردارند.

Keywords:

آلوده انگاری , سینمای زنان , فانتزی , قدرت متنی , منازعه گفتمانی