سیر نفوذ موسیقی غربی به ایران در عصر قاجار

چکیده   نفوذ موسیقی غربی به ایران، برخلاف نقاشی غربی که از عصر صفوی آغاز شد، بسیار متاخر است و از دوره قاجار عقبتر نمیرود. در ضمن، این نفوذ بهطور غیرمستقیم و در پی مدرنسازی قشون کشور توسط عباسمیرزا صورت گرفت که یکی از ملزومات آن، ایجاد دسته موسیقی نظامی بهشیوه غربی بود. بنابراین، موسیقی غربی، مثل برخی از کشورهای منطقه، با موسیقی نظامی وارد ایران شد و بعدها، در زمان ناصرالدینشاه، آموزش نظاممند مبانی این موسیقی را نیز، توسط یک افسر موسیقی فرانسوی، با خود همراه آورد. با این حال، شواهد نشان میدهد که در طول دوره قاجار، این موسیقی تاثیر ناچیزی بر موسیقی ایران از نظر ساختاری به جا گذاشت و بیشتر، بهعنوان یک «موسیقی دوم»، در کنار موسیقی ایرانی به حیات خود ادامه داد؛ چیزی که قابلمقایسه با تاثیر سریع نقاشی غربی، که تقریبا از همان ابتدا منجر به «فرنگیسازی» شد و در اواسط عصر ناصری تقریبا بهکلی نقاشی سنتی را به حاشیه راند، نیست. برای اینکه موسیقی غربی تاثیری روشن بر فرهنگ شنیداری و به تبع آن، بر ساختارهای موسیقی ایران بگذارد، میبایست تا دوره پهلوی صبر کرد. با این حال، برخورد با موسیقی غربی منجر به نوعی مدرنسازی در فرهنگ موسیقایی کشور در اواخر عصر قاجار شد.

Keywords:

واژههای کلیدی موسیقی غربی , قاجار , موسیقی نظامی , فرنگی سازی