میزان تحقق اهداف سند چشم انداز بیست ساله در حوزه امنیت غذایی با تاکید بر برنامه چهارم توسعه

کشور ایران را می توان به جرات طبق اسناد موجود از پیشگامان برنامه های توسعه ای در سطح کل آسیا دانست و برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران که به عنوان اولین تکه از پازل چهار قسمتی سند چشم انداز 2۲ ساله ) 11۲1 (کشور می باشد در افق اینسند چشم انداز جامعه ایرانی بایستی از جمله دارای ویژگی زیر در زمینه تامین امنیت غذایی باشد:برخوردار از سلامت، رفاه، امنیت غذایی، تأمین اجتماعی، فرصتهای برابر، توزیع مناسب درآمد، نهاد مستحکم خانواده، به دور از فقر، فساد، تبعیض وبهره مند از محیط زیست مطلوب امنیت غذایی و سلامت جامعه ، مهم ترین هدف دولت ها در تامین منابع غذایی افراد هر جامعه است . از ویژگی های برنامه چهارم توسعه رویکرد بلند مدت چشم انداز در افق 11۲1 است. بر اساس سند چشم انداز وظیفه بسیار سنگین امنیت غذایی بر عهده بخش کشاورزی گذاشته شده است و دوره زمانی اجرای برنامه چهارم فرصت پوشش 22 درصد از زمان تحقق سند چشم انداز است . امنیت غذایی با سایر حوزه های امنیتی دارای ارتباط پیوسته می باشد و بدین جهت یکی از پازل های ضروری امنیت ملی به حساب می آید. امنیت نیز شالوده توسعه می باشد و در برنامه پنجم توسعه با توجه به پسوند پیشرفت و اساس عدالت در آن، توجه به امنیت حایز اهمیت بیشتری می باشد. مسائل مرتبط به بخش کشاورزی و تولید مواد غذایی از دو جنبه قابل بررسی هستند:یکی بخش کشاورزی و دیگری بخش صنعت و معدن.بررسی ها نشان میدهد متوسط سالانه سهم ارزش افزوده بخش کشاورزی از کل اقتصاد کشور در دو دهه اخیر نزدیک به 2۲ درصد و سهم بخش صنعت و معدن در این مدت کمتراز 12 درصد بوده، اما در برنامه دوم و سوم توسعه، سهم سرمایه گذاری در بخش کشاورزی به ترتیب 6/4 و 1/6 درصد وسهم بخش صنعت 4/15 و 1/14 درصد بوده است. این امر نشانگر ارزش بالای بخش کشاورزی برای کشور از یک سو و مستهلک شدن سرمایه های این بخش از سوی دیگر است. این نوشتار سعی کرده است در ابتدا ، با نگاهی اجمالی به برنامه های اول، دوم و سوم توسعه اقتصادی در حوزه سلامت و تغذیه و سپس بررسی میزان دسترسی به اهداف در برنامه چهارم ، نگاهی عمیق تر به هدفهای سیاستگذاری شده در برنامه چهارم توسعه در حوزه ایمنی مواد غذایی و سلامت داشته باشد و تطبیق این اهداف با میزان دسترسی به برنامه های از پیش تعیین شده در برنامه چهارم نشان می دهد که به دلیل عدم انتشار گزارش رسمی وضعیت اقتصاد کشور از سال 1831 تاکنون ارزیابی عملکرد کلان بخش کشاورزی عملا با مشکل مواجه شده است ولی بررسی و ارزیابی گزارش های رسمی عملکرد بخش های کشاورزی در طی سالهای برنامه چهارم حاکی از آن است که این دو بخش در برآورد اهداف مورد انتظار توفیق چندانی نداشته و در خوشبینانه ترین حالت بین 2۲ تا 1۲ درصد نمی باشد

Keywords:

سند چشم انداز , برنامه چهارم توسعه , امنیت مواد غذایی , سیاست های کلان , استراتژی