مطالعه باستان شناختی سکه های ایلخانی (مطالعه موردی سکه های زرین دوره ابوسعید ایلخانی مکشوفه از مسجد جامع تبریز، موجود در مخزن موزه ملی ایران)

سکه ها از مستندترین و پایدارترین داده ها در پژوهش­ های باستان شناسی هستند. به همین دلیل می توانند به عنوان داده های مستند و علمی دستمایه پژوهش­ های دقیق تحلیلی و روشمند برای رفع ابهامات موجود در رابطه با دوره­ های تاریخی قرار گیرند. در این پژوهش تعداد ۲۵ سکه از مجموعه ۱۰۵ سکه طلای موجود در مخزن موزه ملی مکشوفه از مسجد جامع تبریز متعلق به قرن هفتم ه. از دوره حکومت ابوسعید بهادر حاکم ایلخانی انتخاب و مورد پژوهش قرار گرفته است. بر اساس تحقیق روشمند سکه شناسی به منظور دستیابی به داده های تاریخی سیاسی، فرهنگی، هنری و اقتصادی ابتدا مستندنگاری دقیق و توزین و خوانش سطح سکه انجام گردید و در مرحله بعدی شناسایی علائم و نقوش نمادین و غیر نمادین سکه ها انجام گرفت. در مرحله نهایی برای دستیابی به داده هایی مبنی بر عناصر تشکیل دهنده فلز سکه، سه نمونه از سکه ها بعد از شناسایی ضرابخانه و بر اساس وزن سکه انتخاب گردیدند و در آزمایشگاه واندوگراف انرژی اتمی ایران مورد آزمایش  تجزیه عنصری (پیکسی)  قرار گرفت که در این آزمایش سعی بر آن بوده که با دقیق ترین روش های آزمایشگاهی ابتدا به داده های حاصل از تجزیه عنصری نمونه های مورد آزمایش دست یافته و در نهایت با استفاده از تحلیل آماری بر روی ناخالصی های فلزی اندازه گیری شده در سکه ها،  بر اساس بررسی ها و خوانش  سطح  سکه و مطالعات باستان­شناختی ساختار درونی شامل آنالیز عناصر تشکیل دهنده فلز سکه ها را طبقه بندی و از یکدیگر تفکیک نموده ضمن اینکه  رویکرد تاریخی، اقتصادی و جغرافیایی، هنری و سیاسی در تمامی مراحل مورد توجه بوده است.

Keywords:

سکه , سکه شناسی , دوران ایلخانی , آزمایش پیکسی , نقوش سکه