اسفنجرد، شهری مدفون در شن زارهای مجومرد، یزد
Publish place: Archaeological Studies، Vol: 15، Issue: 1
Publish Year: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 356
This Paper With 28 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JARCS-15-1_006
تاریخ نمایه سازی: 18 مهر 1402
Abstract:
اقلیم خشک و بیابانی نواحی مرکزی ایران در استان یزد، حرکت شن های روان و ماسه زارهای بی پایان، منجر به ایجاد شرایطی خاص برای استقرارهای انسانی در این بخش از ایران شده است. در طول تاریخ کم آبی، خشکی زمین و هوا، آفتاب سوزان و مخصوصا حرکت شن های روان در دشت یزد – اردکان که موضوع این گفتار است، تهدیدی دائمی برای شهرها و روستاهای مسکون در این خطه بوده و هست. امروزه تا حدی با توجه به پیشرفت های صورت گرفته، خطر حرکت شن های روان کمتر شده؛ ولی حتی در گذشته های نه چندان دور، این موضوع خطری جدی و تهدیدی دائمی برای ساکنین چنین مناطقی به حساب میآمده است. حرکت شن های روان منجر به کور شدن قنوات و دفن شهرها و روستاها در این محدوده شده و ساکنین را مجبور به ترک محل و اسکان در مکان جدیدی می کرده است. اسفنجرد؛ محوطه ای با وسعت تقریبی ۸۵ هکتار، در بخش شمالی شهر مجومرد، شهرستان اشکذر، استان یزد قرار دارد که با توجه به مواد فرهنگی جمع آوری شده از سطح محوطه و مطالعات تطبیقی تاریخی در اوایل دوره صفویه به دلیل حرکت شن های روان در زیر ماسه زارها دفن شده است. این محوطه در آبان ماه سال جاری بازدید و مورد بررسی کوتاه مدت باستان شناسی قرار گرفت و با توجه به غنای آثار شناسایی شده، پرونده ثبتی آن تنظیم و نسبت به معرفی آن اقدام شد. بر اساس شواهد سطحی و مطالعات مقایسه ای، گاهنگاری پیشنهادی برای محوطه، قرن پنج تا نهم هجری قمری (سلجوقی تا آغاز صفوی) است. محوطه در کنار مسیر اصلی شمال به جنوب و خراسان به فارس و اصفهان قرار داشته و با توجه به مستندات تاریخی مکتوب، وجود قنوات متعدد و موقعیت ویژه مکانی، منطقه ای معمور بوده است. مطالعه عکس های هوایی قدیمی و پراکندگی مواد فرهنگی و بقایای معماری سطحی و وسعت محدوده مورد بحث، بیانگر وجود آثاری بسیار غنی مخصوصا از دوره سلجوقی در این محدوده است. فضاهای مسکونی و دیوارهای باغات پیرامون، بیانگر رونق زندگی در این منطقه بوده است.
Keywords:
Authors
محمد حسین عزیزی خرانقی
پژوهشکده باستان شناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران.
سمیرا عابدی
مدرس دانشگاه فنی و حرفه ای دختران یزد، یزد، ایران.
سیدجلال هاشمی مجومرد
کارشناس باستان شناس اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد، یزد، ایران.
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :