مروری بر مفهوم نظام پاسخگویی در نظام دولتی

موضوع این مقاله مروری بر مفهوم نظام پاسخگویی است. نظام پاسخگویی نوعی مبادله است که طی آن طرفین (دولت و مردم) بخشی از قدرت خود را در مقابل نیازهای دو سویه مبادله می کنند. از نشانه های کارآیی و مطلوبیت در هر نظام اداری دارا بودن نظام پاسخگویی به منظور بهبود روابط با مشتریان است. نوع و ماهیت پاسخگویی در سیستم ها می تواند متفاوت باشد. در سازمان ها به لحاظ نوع برنامه ها، وظایف و ماموریت ها، مسئولیت پذیری در قبال برنامه ریزی ها و عمل کردها، پاسخگویی نیز متفاوت است. پاسخگویی سریع و به موقع به سوالات، نیازها و نیز تسریع در فرآیند انجام امور با استفاده صحیح از تکنولوژی اطلاعاتی امکان پذیر بوده و سازمان ها نیز به لحاظ پیچیدگی و گستردگی، حیطه وسیع کاری و عملیاتی و نیز لزوم تسریع در انجام خواسته های مردم، سازمان ها، گروه ها، صنایع و همچنین انتظارات بخش های بالای سازمان، نیازمند نظام پاسخگویی منسجم، منظم و مکانیزه هستند تا با استفاده از آن فرآیند تصمیم گیری و پاسخگویی خود را بهبود بخشند. مدیران امور دولتی به عنوان بخشی از تکالیف متداول خود، سعی می کنند تا نظام پاسخگویی مستقیم ایجاد کنند. در این سیستم، سازمان برای بهبود ارائه خدمات راسا مسئول ارتباط با مردم تلقی می شود و نقش ارباب رجوع به تدریج به نقش مشتری در بخش خصوصی شباهت می یابد. استقرار پاسخگویی در وهله اول نیازمند وجود یک محیط مناسب است، از این رو ضرورت دیگری که در کنار ضرورت پاسخگویی مسئولین وجود دارد، ضرورت وجود یک چارچوب منطقی و شاخص های تعریف شده برای پرسشگری است.پاسخگویی درجامعه نهادینه نمی شود مگر اینکه در ابتدا فرهنگ پرسشگری در جامعه فراگیر شده و به یک فرآیند تثبیت شده، تبدیل شود. لذا با تثبیت فرهنگ پرسشگری و تعیین شاخص های آن «پاسخگویی به مراجعین اداری» به عنوان چارچوب پرسشگری و محور کلی نظام پاسخگویی، تبیین می گردد این مقاله با بحثی درباره مفاهیم پاسخگویی در بخش دولتی و گونه های متفاوت و نتایج مثبت پاسخگویی و تبعات منفی عدم پاسخگویی آن سخن به میان می آورد. در این مقاله، موضوع پاسخگویی با تاکید بر پاسخگو بودن دولت مورد مطالعه قرار می گیرد. برهمین اساس، ابتدا به طرح ادبیات موضوع و نظرات مطرح شده و تبیین مفاهیم و چارچوب نظری بحث، اشاره شده و از زوایای مختلف، پاسخگویی در نظام اداری مورد بررسی قرار می گیرد و سپس رهنمودهایی برای پاسخگویی بهتر دولت ارائه می شود.

Keywords:

مفهوم پاسخگویی , نظام پاسخگویی , نظام دولتی.