بررسی صفات فیتوشیمیایی و روش های بهبود جوانه زنی بذر در جمعیت های گیاه دارویی کبر (Capparis spinosa L.) بومی ایران

گیاه دارویی کبر (Capparis spinosa) مصارف دارویی،خوراکی، و صنعتی داشته و از زمان های بسیار دور جهت درمان بیماری های کلیوی، طحال، کبد، فلج، نقرس، و روماتیسم استفاده می شده است. خواب ناشی از پوسته سخت بذر از جمله مشکلات جوانه زنی بذر در این گیاه می باشد، به منظور ارزیابی روشهای بهبود جوانه زنی و بررسی ویژگیهای فیتوشیمیایی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار انجام پذیرفت. در این آزمایش، جهت بهبود جوانهزنی، بذور چهار جمعیت (تهران، تربت جام، فیروزآباد، و برازجان) و شش تیمار بذری (شاهد، فراصوت، پتاسیم نیترات، جیبرلیک اسید، سرمادهی، و خراش دهی) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، خصوصیات فیتوشیمیایی جمعیتهای ذکر شده مقایسه شد. نتایج بررسی صفات فیتوشیمیایی نشان داد که جمعیت تربت جام بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی را با IC۵۰ برابر با ۴/۲۶ داشت. بیشترین میزان فنل کل برابر ۰۳/۲۲۷ میلی گرم معادل گالیک اسید بر گرم عصاره خشک و فلاونویید کل برابر با ۵۴/۷۱ میلی گرم کوئرستین بر گرم عصاره خشک از جمعیت تهران به دست آمد. نتایج نشان داد که بیشترین درصد جوانهزنی با ۶۲ درصد و بیشترین سرعت جوانهزنی با ۵/۳ درصد در روز در تیمار جمعیت فیروزآباد در شرایط خراشدهی مشاهد شد. علاوه بر این، نتایج این پژوهش نشان داد که در جمعیت تهران، تربت جام، فیروزآباد، و برازجان به ترتیب ۵۵/۶، ۲۵/۷، ۴۴/۳، و ۲۵/۱۱ برابر نسبت به شاهد افزایش درصد جوانهزنی نشان داد. با توجه به نتایج این تحقیق، جهت افزایش میزان جوانهزنی گیاه دارویی با ارزش کبر، استفاده از خراشدهی توصیه میگردد.

Keywords:

جوانه زنی بذر , صفات فیتوشیمیایی , کبر , گیاه دارویی , Capparis spinosa