تحلیل دینامیکی و ارزیابی توان جنبشی گسل دوچاه، ایران مرکزی

گسل دوچاه با ظاهری خمیده و با راستای تقریبی خاوری-باختری و شیب حدود ۷۰ درجه به سمت شمال واقع در پایانه شمال باختری گسل قم-زفره، از ساختارهای جالب توجه در ایران مرکزی می باشد. تاکنون پژوهش های متعددی به ویژه از دیدگاه رسوب شناسی و دیرینه شناسی در منطقه دوچاه صورت گرفته است؛ اما کماکان اطلاعات ساختاری از گسل دوچاه واقع در باختر استان قم (کوه های یزدان و دوچاه) بسیار اندک است. در این پژوهش با تمرکز بر اطلاعات هندسی وجنبشی گسل دوچاه و پهنه دگرریخت شده اطراف آن در سازندهای قم و قرمز فوقانی به تحلیل تنش دیرینه در این محدوده پرداخته شده است که موقعیت محور بیشینه تراکمی اصلی (σ۱) و محور بیشینه کششی اصلی (σ۳) به ترتیب برابر با ۰۵/۰۳۰ و ۰۵/۲۸۵ به دست آمد. تحلیل هندسی و جنبشی ساختاری مرتبط با گسل دوچاه و با توجه به آرایش فضایی محورهای اصلی تنش بیانگر فرانهادگی برش چپگرد بر روی برش راستگرد به ویژه در قسمت های باختری منطقه است که دلیل این امر را می توان به خمیدگی رو به شمال گسل دوچاه و چرخش ورقه خزر (کاسپین) نسبت داد. بر مبنای شکل میدان تنش حاصله و چرخش داده های گسلی بر اساس انگاره اندرسن برای رژیم تنشی فشاری، نقشه خط های گذر محورهای تنش برای میدان تنش میانگین حاکم بر منطقه ترسیم شده است. آرایش خط های گذر تنش بیشینه، نشانگر پیروی آنها از رژیم تنشی کلی حاکم بر پوسته ایران است. پتانسیل حرکتی گسل­ها (Fault Movement Potential) رابطه نزدیکی با وضعیت تنش زمین ساختی حاکم در محدوده آن گسل دارد. با توجه به موقعیت فضایی بین گسل دوچاه و محور تنش بیشه تراکمی (σ۱)، پتانسیل حرکتی گسل دوچاه حدود ۳۳/۰ برآورد شد که نشانگر پتانسیل پایین این گسل برای فعالیت و ایجاد زمین لرزه است.

تحلیل دینامیکی و ارزیابی توان جنبشی گسل دوچاه، ایران مرکزی Keywords:

تحلیل تنش , توان جنبشی , گسل دوچاه , قم , ایران مرکزی